John Blacking, Venda Children's Songs: A Study in Ethnomusicological Analysis

edukatornia

Koncepcja Blackinga dotycząca tożsamości zbiorowej na podstawie książki "Venda Children's Songs: A Study in Ethnomusicological Analysis"

Etnomuzykologia to dziedzina zajmująca się badaniem pozaeuropejskiej muzyki (a właściwie kultur muzycznych). Niezwykle bogatym wkładem w rozwój tej dyscypliny może poszczycić się m.in. John Blacking, brytyjski etnomuzykolog, którego poglądy i badania dotyczące tożsamości zbiorowej i kultur muzycznych przedstawione w książce Venda Children’s Songs: A Study in Ethnomusicological Analysis chciałabym tu zarysować, tym samym przybliżając czytelnikowi jeden z wątków pojawiających się w tej niezwykłej pozycji..

Badacz ten poszedł o krok dalej niż Alan Merriam, etnomuzykolog amerykański, który twierdził, że muzyka to tylko kolejny element złożonego wyuczonego ludzkiego zachowania[1]. Blacking uważał bowiem, że muzyka sięga głębiej niż tylko do wyuczonych zachowań, i że należy badać ją w jeszcze ściślejszej relacji ze społeczeństwem[2]. Mówi o tym jak muzyka łączy ludzi przy ekspresji zwyczajnych uczuć, i promuje solidarność grup. Stara się udowodnić, że afrykański lud Venda, który badał pod kątem właśnie kultury muzycznej, określa tożsamość grup przez społeczną własność stylów muzycznych. Blacking szczególnie dokładnie analizuje w swojej książce piosenki i melodie dla dzieci, z których niektóre są tylko dla chłopców, inne tylko dla dziewcząt a niektóre dla wszystkich niezależnie od płci.

Venda traktują muzykę jako społeczną aktywność[3] – jest ona ściśle związana z ważnymi dla nich wydarzeniami, inicjacjami czy uroczystościami. Nie używają też terminu skala muzyczna, ponieważ preferują klasyfikować swoją muzykę na podstawie jej społecznej funkcji[4]. Funkcja ta niekiedy wpływa niebezpośrednio na strukturę muzyki, zwłaszcza na jej warstwę rytmiczną, jako że rytualna funkcja tańca może mieć wpływ na jego formę, i tak samo na muzykę, która temu tańcowi towarzyszy[5].

Blacking pokazuje w Venda’s Children Songs…, że style muzyki Venda różnią się w zależności od ich społecznej funkcji, podając wiele przykładów. Wzór metryczny pieśni pracy jest regularny i opiera się na rodzaju danej pracy; ale pieśni „piwne” (beer-songs) mają rytm nieregularny i podkreślany klaśnięciami w dłonie lub krokami tancerza[6]. Taniec dziewcząt, tshigombela, oraz tańce chłopców przy akompaniamencie piszczałki z trzciny (reed-pipe dances) nie są wystarczająco znaczące dla Venda, by usprawiedliwiały np. użycie wielkich bębnów basowych (bass drums) – te bowiem zarezerwowane są dla muzyki towarzyszącej inicjacji domba lub narodowemu tańcowi[7]. Podobnie tylko bębny tenorowe i altowe stosowane są przy inicjacji dziewcząt– vhusha, tshikanda i sungwi. Natomiast żadnych bębnów nie używa się podczas obrzezania chłopców, ponieważ ma to miejsce w sekrecie, gdzieś w buszu[8]. Z kolei kiedy bęben basowy jest potrzebny do muzyki „tańca posiadania” (possesion dance), gra się na nim w zupełnie inny sposób, a muzykiem jest mężczyzna, aby zwyczajne użycie tego bębna nie implikowało bliskiej relacji pomiędzy tańcem posiadania a tymi sytuacjami gdzie gra na nim tradycyjnie kobieta[9] (czyli wspomniana inicjacja domba i taniec narodowy). Różnice pomiędzy tymi stylami odnoszą się zarówno do tempa, jak i techniki gry na bębnach aby wyrazić cele natury społecznej, które owe style reprezentują: taniec posiadania jest praktykowany głównie przez lud/ludzi z niższych stanów społecznych (commoners), podczas gdy domba i taniec narodowy reprezentują zainteresowania władców/wyższych sfer[10].

Pieśni „piwne” (beer-songs) grają ważną rolę w życiu rodzinnym: wiele wydarzeń społecznych wymaga wypicia piwa, przede wszystkim organizowanie uroczystości związanych z pracą, narodzinami, powrotem młodych osób z inicjacji, czy dyskusje dotyczące aranżowania małżeństwa[12]. Przede wszystkim rodziny, które są ze sobą spokrewnione przez małżeństwo, wysyłają sobie nawzajem piwo w formie prezentu, a to zazwyczaj jest początkiem śpiewu i tańców (np. teściowe śpiewają serię pieśni, które wyrażają solidarność obu rodzin, pozwalając na przyjacielski krytycyzm ze strony obecnych)[13].

Muzyka wykonywana podczas obrzezania chłopców i dziewcząt ma zachwalać moc lekarzy, którzy ją sponsorują, a taniec posiadania uwydatnia prestiż i wpływ rodzin należących do różnych grup/kultów[14]. Wewnątrz tradycyjnego systemu muzycznego, ambitni Venda wywodzący się z niższych warstw społecznych, wykorzystują patronat aby poszerzyć swoje zainteresowania i znaleźć naśladowców[15]. Jest to sytuacja podobna do tej, w jakiej wpływowe osoby świata zachodu wykorzystywały muzykę Hydna, Mozarta czy innych[16].

Communal dances dla chłopców i dziewcząt zapoznają młodych ludzi z wzorami władzy plemiennej – muzyka ta sponsorowana jest przez władców, i każdy z nich wysyła swój zespół na wyprawę do innych wiosek[17].

Muzyka jest więc słyszalnym i widzialnym znakiem grup społecznych i politycznych w społeczeństwie Venda, a muzyką której wykonywanie człowiek nakazuje lub zakazuje jest miernikiem jego statusu[18]. Kiedy władca organizuje inicjację domba, wszelka inna muzyka w jego okręgu jest zakazana (poza jego własnym tshikona, czyli tańcem narodowym, pieśniami piwnymi i prywatną muzyka instrumentalną)[19].

Muzyka ma dla Venda znaczenie tylko wtedy, kiedy dotyczy ich jej kontekst społeczny. Może ona więc wyrażać tylko te emocje i postawy, które już były przeżywane. Można więc powiedzieć, iż owa muzyka ponownie potwierdza i podkreśla społeczne znaczenie uroczystości które upiększa[20]. I choć niekiedy odnosi się do indywidualnych przeżyć, to jednak przede wszystkim określa tożsamość grupy, budząc ducha braterstwa i wspólnoty.

To niezwykłe w jaki sposób ta wyjątkowa książka pokazuje czytelnikom świat kultury muzycznej Venda. Zdecydowanie polecam.


John Blacking, Venda Children’s Songs : A Study in Ethnomusicological Analysis, Chicago, Londyn 1967, 1995.

Liczba stron: 210

Wydawnictwo: University Of Chicago Press

Język: Angielski

ISBN-10: 0226055116

ISBN-13: 978-0226055114

——————————————–

[1] A., Merriam, The Anthropology of Music, Northwestern University 1964, s. viii.

[2] Music, Culture, & Experience: Selected Papers of John Blacking, red. R. Byron, wstęp B. Nettl, Chicago, Londyn 1995, s. 9.

[3] J. Blacking, Venda Children’s Songs : A Study in Ethnomusicological Analysis, Chicago, Londyn 1967, s. 17.

[4] Ibidem, s. 19.

[5] Ibidem.

[6] Ibidem, s. 21.

[7] Ibidem.

[8] Ibidem.

[9] Ibidem.

[10] Ibidem.

[11] Ibidem, s. 22.

[12] Ibidem.

[13] Ibidem.

[14] Ibidem, s. 23.

[15] Ibidem.

[16] Ibidem.

[17] Ibidem.

[18] Ibidem.

[19] Ibidem.

[20] Ibidem.

————————————-

Spis treści:

Chapter 1 – The Background to the Analysis of the Songs
The Venda of the Northern Transvaal
Some Basic Definitions and Concepts of Venda Music
Musical Instruments
The Variety and Meaning of Venda Communal Music
Music for Young People in Venda Society
1. Children’s songs
2. Play-dances for boys and girls
3. “Amusements” for boys and girls
4. The Venda national dance (tshikona)
The Collection of Material for Analysis
The Place of Children’s Songs in the Venda Musical Repertoire
The Social Function of the Children’s Songs
The Importance of the Words of the Children’s Songs
Methods of Research
The Texts and Musical Transcriptions
 
Chapter 2 – Transcriptions and Texts of Fifty-Six Children’s Songs Classed by the Venda as Nyimbo dza vhana
Section 1—Songs and Jingles to be Sung During the Day (Nyimbo)
Action Songs for Boys (Nyimbo dza vhatukana)
1. A and B Mafhala-tombo (Scraper-of-stones)
2. Tamba-na-gambana (Play with a big snuff-box)
3. Tshihwilili tshanga (My bull-roarer)
Action Songs for Girls
4. Tshidula tsha Musingadi! (The little frogs of Musingadi!)
5. Mpheni ndaiyane yanga! (Give me my bangle back!)
Songs for Nursing Babies (Nyimbo dza u lela vhana)
6. Thumbu ya tshixele (My nursemaid’s stomach)
7. Thoho i a ndemela (My head is too heavy)
Action Songs for Girls and Boys (Nyimbo dza vhatukana na vhasidzana)
8. Ndo ima nga thoho (I am standing on my head)
9. Dadamale! A ri kandi fhasi (Walk carefully! We are not falling off)
10. Tsinga ndedede (The line of little children)
11. Khoikhoi (Hop-hop)
12. Nyamulemalema (Madam Bat)
Transcriptions of Songs 1-12
Counting Songs for Boys and Girls (Nyimbo dza u vhala)
13. Potilo
14. Uyu ndi nnyi uyu? (This one, who is this one?)
15. La vha gambe-kambe (This one is a child who is beginning to stagger about)
16. Ha matshutshuru-banga
17. Lembe timbiri
Transcriptions of Songs, 13-17
Songs of Mockery (Nyimbo dza u goda) for Boys
18. Tsha-mavhende (Mr. Gaps)
19. Mankhaye (Stay-at-home)
20. Dzi a kumba thole (They go off with the weaklings)
21. Dzi tahula tshene (They are removing the weeds)
22. Nnyammeau, Mathora! (To hell with you Mathora!)
Songs of Mockery (Nyimbo dza u goda) for Girls
23. Tshitamba na vhasidzana (Little play-with-girls)
24. Tshivhunu tsha mutukana! (The little boy’s bottom!)
Song of Mockery (Nyimbo dza u goda) for Boys and Girls
25. Vho-Nyadenga vho swa thoho (Vho-Nyadenga has burnt her head)
Transcriptions of Songs 18-25
Songs for Boys (Nyimbo dza vhatukana)
26. Kuku gombanani (Fight, you cocks)
27. Uwee Mukukulume! (Cock-a-doodle-doo!)
28. Tambani zwanu (Play with your things)
29. U songo rwa musadzi (Don’t beat a woman)
30. Kula ndi nnyi, kula Nkawe? (Who is that little one, Nkawe?)
Transcriptions of Songs 26-30
Songs for Girls (Nyimbo dza vhasidzana)
31. Dwana wa Vho-Mavhungu (The child of Vho-Mavhungu)
32. Nzho-nzho govholane (Grasp them firmly)
33. Nandi Munzhedzi haee! (Come here, Munzhedzi!)
34. Inwi haee Nyamudzunga! (Hullo there, Nyamudzunga!)
35. Ndi nnyo ya nwana (It is the penis of the child)
36. Thoho yanga i a rema (My head aches)
37. Inwi Matodzi haee! (Hi there, Matodzi!)
38. Mapengo thi mu funi zwone (I love Mapengo very dearly)
Transcriptions of Songs 31-38
Songs for Boys and Girls (Nyimbo dza vhatukana na vhasidzana)
39. Maovhelwa (Storks)
40. Hotsia! (Atishoo!)
41. Funguvhu, tanzwa mulomo! (Crow, wash your mouth!)
42. Kula ndi nnyi ku no nga Rambuda? (Who is that little one who looks like Rambuda?)
43. Mvula (Rain)
Transcriptions of Songs 39-43
Section II – Songs for the Evening (Ngano)
44. Nda dadada (I walked along)
45. Kula kwe’ Ndi vho-nnyi vhala? (That little one said, Who is that?)
46. Fhano ho da nnyi-vho? (Who came here?)
47. Nde’ ndi ngei thavhani (When I was there on the mountainside)
48. Thathatha! Thanga dzi a swa (The pumpkin pips are burning)
49. Dwana wa Dwananga! (Child of my child!)
50. Ndo bva na tshidongo (I walked out with a small dish)
51. Ndo afhula lutemba (I broke the calabash flour-scoop)
Transcriptions of Songs 44-51
Songs that are passed on (Ngano dza bune)
52. Dendezane musenene
53. Tshitutu tsha lutingo (A wire girdle)
54. Tshinoni tsha Mulungwane (The bird of Mulungwane)
55. Dodo musholo!
56. Thathatha! Tsindi i na nnda (The loin-cloth is full of lice)
Transcriptions of Songs 52-56
 
Chapter 3 – The Structure of the Children’s Songs
Patterns of Rhythm
The Metrical Distinction between Speech and Song
Poetic Licence
1. Economy of Expression
2. Syllabic Adjustment
Metrical Patterns of the Songs: The Results of a Controlled Test
Tempo
Correspondence between the Rhythm of Words Spoken and Sung
 
Chapter 4 – The Structure of Children’s Songs
Patterns of Melody and Tonality
Speech-Tone and Melody
Some Principles which Affect the Setting of Words to Music
Pitch and Melodic Range
Melodic Intervals
Tone-Rows and Modes of the Children’s Songs, and their Affinity with Other Scales and Styles of Venda Music
Melodies Derived from the Tshikona Pattern
Melodies Derived from Patterns of Pentatonic Music
Melodies Derived from Scales and Modes
 
Chapter 5 – The Cultural Analysis of Music
Summary of the Argument
Problems of Method in Ethnomusicological Analysis
 
Appendix I: Speech-Tone and Melody
Appendix II: Telling the Parts of the Body: An Old Venda
Bibliography
Index

Wesprzyj nas
Warto zajrzeć