Ekspresjonizm Kandinsky'ego i Schönberga
Sztukę XX-wieku cechuje różnorodność i wielokierunkowość. Wielu artystów posiadało własne przekonania i poglądy, które chętnie ogłaszali w manifestach. Często jednak trudno jest odnaleźć faktyczną realizację tych programów w dziełach. Chciałabym w tym kontekście omówić szerzej nurt ekspresjonistyczny, a zwłaszcza działalność niemieckiej awangardy – ugrupowanie Blaue Reiter oraz poglądy jej głównego przedstawiciela, Wasilija Kandinsky’ego. Przyjrzę się także realizacji postulatów tej grupy na gruncie muzyki, którą reprezentował Arnold Schönberg.
Recepcja opery "Porgy and Bess" George'a Gershwina w świetle amerykańskiej krytyki muzycznej w latach 1935-1936 (część II)
O krytyce muzycznej mówi się różnie. Kocha się ją, lubi, szanuje. Czasem gani lub - o zgrozo - bagatelizuje. Jej znaczenie powinno być bezsprzecznie niepodważalne. Jakże inaczej mielibyśmy dowiedzieć się, jak dane dzieło zostało przyjęte, jak odnalazło się w różnorakich kontekstach i jakie były dalej jego losy? Odpowiadając na te i wiele innych pytań, sięgnęłam po cenne wypowiedzi amerykańskich krytyków, dzięki którym możliwe było stworzenie obrazu recepcji opery Porgy and Bess.
Recepcja opery "Porgy and Bess" George'a Gershwina w świetle amerykańskiej krytyki muzycznej w latach 1935-1936 (część I)
O krytyce muzycznej mówi się różnie. Kocha się ją, lubi, szanuje. Czasem gani lub - o zgrozo - bagatelizuje. Jej znaczenie powinno być bezsprzecznie niepodważalne. Jakże inaczej mielibyśmy dowiedzieć się, jak dane dzieło zostało przyjęte, jak odnalazło się w różnorakich kontekstach i jakie były dalej jego losy? Odpowiadając na te i wiele innych pytań, sięgnęłam po cenne wypowiedzi amerykańskich krytyków, dzięki którym możliwe było stworzenie obrazu recepcji opery Porgy and Bess.
Kompozytor słów. Tomasz Mann i muzyka.
W młodości marzył o karierze dyrygenta i grał zawzięcie na skrzypcach. Na gramofony i płyty potrafił przeznaczyć w jeden dzień roczną pensję. Przyjaźnił się z najwybitniejszymi kompozytorami swoich czasów. I został pisarzem.
Aleksander Skriabin i jego opus vitae: "Misterium"
Aleksander Skriabin był kompozytorem niezrozumianym, na co wpłynęła również jego głęboka indywidualność, w tym zdolność synestezji. Za ideę najwyższą uważał syntezę sztuk. Dziełem reprezentującym całościową integrację sztuki w jego twórczości miało być Misterium i związana z nim bezpośrednio V Symfonia – Prometeusz, Poemat ognia.
Elementy tradycyjnej muzyki żydowskiej w "The Dreams and Prayers of Isaac the Blind" Osvalda Golijova
W ostatnich dziesięcioleciach tradycyjna muzyka żydowska przeżywa swój renesans. Terytorialnie rozgrywa się on głównie w Europie Środkowej i w Stanach Zjednoczonych. Dowodem renesansu muzyki żydowskiej na gruncie muzyki artystycznej jest znaczna liczba partytur z elementami tradycyjnej muzyki żydowskiej, choć można tu wspomnieć także o partyturach nie wykorzystujących muzyki tradycyjnej, a tylko nawiązujących w jakiś sposób do kultury żydowskiej. Jednym z ciekawszych kompozytorów podejmujących wątki żydowskie jest Osvaldo Golijov.
Sprzeczny charakter szumu w muzyce - jego uniwersalność i relatywizm (część III)
Szum, biorąc pod uwagę wszystkie (także pozamuzyczne) związane z nim konteksty, jest dziś, w dobie postmodernistycznego podważania wyrazistych narracji, integralnym elementem codziennego życia i istotnym elementem większości dziedzin kultury. Choć każdy z nas ma swoją własną tolerancję i jest w stanie zaakceptować nieco inną dawkę zakłóceń, nie można odmówić mu tego, że stał się on jednym z podstawowych budulców dwudziestopierwszowiecznej rzeczywistości.
Kategorie syntetyzujące w symfoniach Henryka Mikołaja Góreckiego
W twórczości kompozytorów polskich drugiej połowy XX i początku XXI wieku szczególnej wagi nabrała symfonia. Zdaniem Mieczysława Tomaszewskiego – „zyskała ona rangę gatunku reprezentatywnego”. Pośród przyczyn, dla których kompozytorzy sięgali po ten mocno zakorzeniony w tradycji gatunek, wymienia się jego archetypiczność, a także „powagę i ciężar właściwe muzyce symfonicznej”.
O duchu, materii i tym wszystkim, co pomiędzy
W hipererudycyjnym eseju muzycznym De Materie Louisa Andriessena i w perfekcyjnie dopracowanej w każdym szczególe inscenizacji Heinera Goebbelsa wszystko do siebie idealnie pasuje, wynika z siebie, równoważy się, odbija się w sobie nawzajem – poza owcami. Owce do niczego nie pasują, z niczego nie wynikają, nic nie znaczą. Wydają się parodiować sztukę, wyśmiewać racjonalizm, kwestionować harmonię. Są czystą anarchią, dadaistycznym objet trouvé umieszczonym w samym środku operowego widowiska.
Tekla Bądarzewska: artystka wskrzeszona (cz.2)
Chociaż Tekla Bądarzewska nie była znaczącą kompozytorką w dziejach kultury „wysokiej”, warto przyjrzeć się jej twórczości, gdyż swego czasu stanowiła niemal symbol amatorskiej pianistyki. Ogromna wyrwa w historii muzyki polskiej spowodowana zaborami a później I i II wojną światową będzie zapełniana jeszcze przez długi czas i każda przypomniana po latach sylwetka artystyczna jest niezwykle cenna.
