Wizytówka to rzecz – nie da się zaprzeczyć – w swej formie przede wszystkim mała i zgrabna. Niewątpliwie charakteryzująca się przejrzystością wykonania, a i chyba też niekoniecznie odcinająca się od jednej z odnóg reklamy. Chcąc czy nie chcąc kreowanie wizerunku ma miejsce i w tym przypadku. Muzyczna wizytówka Gdańska to nie da się ukryć projekcja mniejszej lub większej wizji owego miasta w kontekście sztuki chyba dla człowieka najbardziej bezpośredniej i… organicznej. Szereg działań i inicjatyw muzycznych, jakie zachodzą w Gdańsku po prostu fizycznie jest nie do uchwycenia. Nie chciałabym też na rzecz marzeń o obiektywiźmie uczynić mej pracy wypranej z wszelkich uczuć i emocji, jakie przecież muzyka wyzwala. W pełni świadoma selekcji, jakiej muszę się podjąć przede wszystkim stawiam na jakość i wyjątkowość. Popularność nie jest tu wyznacznikiem, choć jeśli idzie w parze z poprzednimi cechami nie widzę wobec niej żadnego problemu. Oto wizja miasta ogarniętego pasją muzyki z pespektywy urodzonej i wychowanej w nim gdańszczanki.
Festiwale
Gdańsk już dawno odkrył nie tylko siłę i szerokie zastosowanie muzyki, co jej kontekstowość i wzajemne przenikanie się z innymi dziedzinami. Stąd w wolnym mieście można odryć niemal cały archipelag inicjatyw różnego rodzaju, którego w całości nie sposób tutaj przedtsawić. Oto festiwale w Gdańsku najbardziej znamienne, ale nie monotematyczne, ukazujące szeroką perspektywę i zastosowanie muzyki.
Mozartiana
Miejsce: Park Oliwski
Czas: ostatnie dni sierpnia
Organizator: Polski Chór Kameralny
Oto niezwykła realizacja idei, że muzyką poważną raczyć się mogą znacznie szersze kręgi niż to się w zwyczaju utarło. Grunt to po prostu zaproponować ową sztukę w bardziej przyjaznej formie. Pokaz tańczącej fontanny, z użyciem światła i muzyki; pełen humoru duch Mozarta, zachęcający dzieci do odkrywania swich talentów; aktorzy odkrywający dziewiętnastowieczne postacie dam, przekupek i handlarzy i oczywiście magiczna, i wręcz idealna na tę okazję sceneria Parku Oliwskiego wraz z całą gamą działań sprawia, że festiwal może być nader fascynującym doświadczeniem zarówno dla widza niezaznajomionego z twórczością Mozarta, dzieci, a także bez pomijania wytrawnych melomanów.
Streetwaves
Miejsce: nieoswojone artystycznie przestrzenie Gdańska
Czas: okres przedwakacyjny; czerwiec
Organizator: Instytut Kultury Miejskiej
Prawdziwa sztuka nie tylko broni się w każdych warunkach, ale też potrafi czerpać inspirację z nietypowego otoczenia. Taka formuła festiwalu gwarantuje odbiorcy dwie przyjemności za jednym zamachem. Raz: poznanie zaniedbanych, niedopieszczonych czy sypialnych przestrzeni Gdańska. Dwa: nieopisane i niekończące się wrażenia zmysłowe pod wpływem koncertów, warsztatów, pikników, performasów, wędrówek.
Dźwieki Północy
Miejsce: zróżnicowane
Czas: co 2 lata podczas letnich wieczorów
Organizator: Nadbałtyckie Centrum Kultury
Festiwal prezentuje najwybitniejszych artystów, reprezentantów muzyki tworzonej z inspiracji folklorem basenu Morza Bałtyckiego, niezwykle różnorodnej stylistycznie, a zarazem jednoznacznie określającej poszczególne idiomy kulturowe. Renesans muzyki ludowej w jej obecnej, folkowej postaci wiąże się wszak z potrzebą odnajdywania własnych korzeni, ożywienia źródeł i utrwalenia lokalnej, narodowej odrębności. Północny wątek Festiwalu, niespotykany w formule innych wydarzeń tego typu organizowanych w Polsce sprawia, że ma on swój oryginalny klimat, doceniany zarówno przez widzów, jak i samych artystów.
Jazz Jantar
Miejsce: Klub Żak
Czas: zwykle koniec listopada
Organizator: Klub Żak
Nie jestem pewna, czy konieczne jest przedtsawianie jednego z najwybitniejszych festiwali jazzowych w Polsce. W końcu liczy już sobie grubo ponad 40 lat. Ale nie tylko staż świadczyłby o cieszących ucho i oko realizacjach, co raczej obecni na scenie wirtuozi polskiej oraz światowej sławy. Obecnie festiwal dzieli się na 6 bloków tematycznych: mainstreamowy All That Jazz, awangardowy Avant Days, Polska Scena Jazzowa (koncerty odbyły się w I połowie roku), Trójmiejska Scena Jazzowa, Młoda Scena Jazzowa prezentująca studentów gdańskiej Akademii Muzycznej (w jego ramach między innymi dyplomy) oraz bloki dedykowane muzyce europejskiej (w 2012 roku to Norway.NOW) i fascynacjom muzycznym trójmiejskich muzyków.
Solidarity of Arts
Organizator:
- Europerskie Centrum Solidarności,
- MKiDN,
- Polska Filharmonia Bałtycka,
- Miasto Gdańsk,
- Polski Instytut Sztuki Filmowej,
- Samorząd Wojwództwa Pomorskiego,
- Narodowe Centrum Kultury,
- Nadbałtyckie Centrum Kultury
Nie mogłoby także zabraknąć regularnego wydarzenia nawiązującego do silnego symbolu Gdańska, jakim jest „Solidarność” i związany z nią upadku komunizmu. To kolejna inicjatywa zarażająca sztuką nie tylko stricte muzyczną, co filmową i przestrzenną, otoczoną rozlicznymi galami i ceremoniami. To nie festiwal. To święto. W tym roku na Solidarity od Arts gościli Tomasz Stańko, Stanisław Sojka, Die Norddeutscher Rundfunk Bigband, Richard Bona, Mika Urbaniak, Monika Brodka, R.U.T.A. Beat, Kayah, Chaka Khan, Aleksandra Kurzak, oraz sama wisienka na torcie festiwalu – wielkiej klasy jazzman Quincy Jones.
Spacefest!
Miejsce: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia/ Fabryka Batycki
Czas: grudzień
Organizator: Stowarzyszenie Nasiono
Całkiem młodziutki, bo raptem dwuletni festiwal muzyki shoegaze, space rock i alternative. Spośród innych wyróżniają go warsztaty dla muzyków z Polski i zagranicy oraz szeroka współpraca na tym polu, spotkania z legendarnymi wykonawcami alternatywnymi, co więcej konkurs dla młodych zespołów, plus wydawnictwa płytowe.
Actus Humanus – festiwal muzyki dawnej
Miejsce: Kościół Św. Jana, Kościół Św. Jakuba, Dwór Artusa
Czas: okres bożonarodzeniowy
Organizator: event-factory, Gdańsk. Miasto wolności, RMF Classic
Ideą festiwalu jest prezentacja najwybitniejszych dzieł muzyki dawnej, korespondujących z okresem Bożego Narodzenia, w interpretacji czołowych reprezentantów wykonawstwa historycznego z całego świata. Actus Humanus ma ambicje dołączyć do grona najważniejszych europejskich festiwali poświęconych muzyce renesansu i baroku. Festiwal Actus Humanus rozpoczął swą historię w 2011 roku. Podczas kolejnych edycji będzie rozbudowywał swój program i umacniał swą pozycję, odważnie eksplorując nowe zjawiska na scenie światowej muzyki dawnej. Swój udział w tegorocznej odsłonie potwierdziły już tak znakomite formacje jak m.in. Jordi Savall, Ottavio Dantone, Europa Galante z Fabiem Biondim, Akademia z Françoise Lasserre oraz Mala Punica z Pedrem Memelsdorffem [1].
Festiwal Goldberowski
Miejsce: różne
Czas: wrzesień
Organizator: „Dziedziniec” Stowarzyszenie Przyjaciół Kościoła Św. Trójcy
Festiwal powstał w 2006 roku, w którym przypadała 250. rocznica śmierci Johanna Gottlieba Goldberga, urodzonego w Gdańsku klawesynisty i kompozytora, żyjącego w latach 1727-1756. Nazwisko Goldberga przeszło do historii muzyki dzięki Wariacjom Goldbergowskim Johanna Sebastiana Bacha (BWV 988), których, jako jego uczeń, był pierwszym wykonawcą. Pomysłodawczynią i obecnym dyrektorem Festiwalu jest Alina Ratkowska, adiunkt Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, zwyciężczyni Międzynarodowego Konkursu Klawesynowego w Bolonii w 2005 roku. Nadrzędną ideą Festiwalu Goldbergowskiego jest prezentacja najciekawszych interpretacji muzyki dawnej z wykorzystaniem oryginalnego instrumentarium, a także ukazywanie zjawisk artystycznych inspirowanych muzyką dawną. Impreza zrodziła się również z chęci przybliżenia szerszej publiczności muzycznego dziedzictwa dawnego Gdańska. Nawiązana współpraca z Biblioteką Gdańską PAN owocuje wykonaniami najcenniejszych zachowanych dzieł z twórczości gdańskich mistrzów epoki baroku. Ponadto Festiwal, przywołując nazwisko swojego patrona, przypomina o jego związku z Gdańskiem [2].
Muzyka w Zabytkach Starego Gdańska
Miejsce: zabytkowe gdańskie wnętrza
Czas: lato
Organizator: Filharmonia Bałtycka
Muzyka w Zabytkach Starego Gdańska to cykl koncertów w ramach Gdańskiego Lata Muzycznego w najpiękniejszych zabytkowych wnętrzach Starego Gdańska, o których opowiada Jerzy Samp. Patronat honorowy nad koncertami objął Marszałek Województwa Pomorskiego i Prezydent Miasta Gdańska. Koncerty każdorazowo wzbogacone są słowem o historii historycznego wnętrza [3].
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej Miejsce: Bazylika Mariacka
Czas: Lato
Organizator:
- Urząd Miejski w Gdańsku,
- Gdańskie Centrum Organowe,
- Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku,
- Klub Inteligencji Katolickiej w Gdańsku,
- Bazylika Mariacka w Gdańsku,
- Dom Muzyka
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej powstał dzięki inicjatywie prof. Bogusława Grabowskiego, który od 1978 roku był pomysłodawcą Dominikańskich Koncertów, a od 1985 roku jest głównym organistą Konkatedralnej Bazyliki Mariackiej w Gdańsku oraz Dyrektorem Festiwalu. Coroczne letnie koncerty odbywają się w piątki lipca i sierpnia, a także na początku września o godz. 20.15, co nawiązuje do przedwojennychpiątkowych koncertów organowych. Do udziału w Mariackich Wieczorach zapraszani są także soliści grający na wielu różnych instrumentach, zespoły kameralne, soliści wokaliści, chóry, jak również duże aparaty brzmieniowe orkiestr symfonicznych. Bazylika Mariacka to największy w Europie Kościół zbudowany z cegły. Jej akustyka i wnętrze czyni ją wyjątkową, dzięki czemu stała się główną wizytówką Gdańska oraz ważnym ośrodkiem duchowym i historycznym. Jej wielkość, wyjątkowy instrument, jakim są organy oraz sacrum, które panuje wewnątrz świątyni sprawiło, iż powstał w niej Festiwal Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej [4].
Instytucje
Tak samo, jak rzecz ma się w Gdańsku z festiwalami, tak też jesli chodzi o instytucje kształtujące życie kulturalne, w tym i muzyczne mamy ich cały wysyp. Gdyby mówić jedynie o tych najbardziej oficjalnych sprawa przedtsawiałaby się znacznie prościej. Problem jednak w tym (ale także i przecież wielkie szczęście), że organizacji typu non-profit, plus działaczy „fizycznych” jest na potęgę. A niesprawiedliwie byłoby udzielać głosu jedynie instytucjom mającym za sobą bardziej zbiurokratyzowane zaplecze, w tym i prawdopodobnie lepszą promocję, lecz także rzucić nieco światła na pomysły i inicjatywy mniej mainstreamowe. W pełni świadoma karkołomności stojącego przede mną zadania obiecuję wskazać oczywiście to, co najlepsze.
Biblioteka Tańca
Gdzie: al. Grunwaldzka 44
To jedno z najciekawszych ostatnimi czasy w Gdańsku objawień, a także pewnego rodzaju ukonorowanie dwudziestoletniej działalności teatru Dada von Bzdülöw. W tej bibliotece niekoniecznie można pogrążyć się w lekturze, bo w Bibliotece Tańca nie ma regałów pełnych książek, nie można założyć karty i nie można wypożyczyć absolutnie niczego. Można natomiast dostać na własność intensywne przeżycia, a w perspektywie nawet nowe umiejętności [5]. Inaugurację otworzyła spektakl Fruu, wystawa fotografii Ciało autorstwa Michała Adrysiaka, która widnieje do teraz. Ponadto oprócz warsztatów z użycia głosu i tańca współczesnego, dodatkowo warto skorzystać ze specjalistycznego kursu języka angielskiego – English for Specific Purposes ‘Performing Arts’, specjalnie pomyślanego dla osób zajmujących się tańcem i szerzej rozumianymi ‘Peforming Arts’.
Gdański Archipelag Kultury
Gdzie: cały Gdańsk
Strona www: https://www.gak.gda.pl
To jedna z największych instytucji kultury, jak nie największa w Gdańsku, działająca od 1967 roku. Obecnie GAK liczy aż 8 odziałów. „Plama”, jako jeden z nich słynie m.in. z organizacji Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych „Feta”. Z kolei Winda, usytuowana w Brzeźnie dba o Gdańskie Noce Jazsowe w Teatrze Leśnym w Gdańsku, którego początki sięgają czasów sprzed I wojny światowej.Scena muzyczna Gdańsk to przede wszystkim inicjatywa związana z Gdańsk Dźwiga Muzę, który stracił nieco na popularność na rzecz gdyńskiego Opener’a. Pozostałe oddziały, których działalność trudno scharakteryzować w jednym zdaniu, a która napewno rozbija się i o edukację, promocję gdańskich artystów i propagowanie świadomego udziału w kulturze to: Dom Sztuki, Dworek Artura, Gama, projektornia i Wyspa Skarbów.
Klub Żak
Gdzie: Gdańsk Wrzeszcz
Al. Grunwaldzka 195/197
Strona www: https://www.klubzak.com.pl/
Dawniej Klub Studentów Wybrzeża Żak działa od (uwaga!) 1957 roku. Swoją sławę zawdzięcza m.in. Zbyszkowi Cybulskiemu i Bogusławowi Kobieli, którzy w ramach Żaka upawiali teatr i kabaret. Klub Żak wciąż nie odrywa się od dionizyjskiej sztuki, o czym świadczy chociażby cykliczna Pc Drama, czyli interdyscyplinarny projekt, którego głównym założeniem jest performatywne czytanie dramatu współczesnego. Oprócz muzycznego festiwalu Jazz Jantar (o którym więcej w dziale „Festiwale”) Żak znany jest także z zamiłowania do kina. Kina przede wszystkim niezależnego, stworzonego dla tych, którzy nie lubią popcornu. Miejsce dla siebie mogą także znaleźć wielbiciele tańca butoh, którym zajmuje się specjalistka owej magicznej sztuki – dr Katarzyna Pastuszak. To oczywiście nie wszystko. Należy pamiętać, że jak to na współczesną instytucję przystało Klub Żak nie zamyka się wyłącznie w wyżej wspomnianych inicjatywach.
Instytut Kultury Miejskiej
Gdzie: ul. Długi Targ 39/40
Strona www: https://www.ikm.gda.pl
Jego powstanie wiąże się ze staraniami Gdańska o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Dziś instytucja realizauje chyba najbardziej pomysłowe i oblegane w Gdańsku przedsięwzięcia na tkance miejskiej. Jednym z nich są instalacje i interwencje w przestrzeni publicznej Narracje, wspominany Streetwaves, jedna z większych konferencji blogerów w Polsce Blog Forum (relacja z tegorocznej edycji), Europejski Poeta Wolności i wiele innych. Co ciekawe, także w ramach IKM funkjonuje Obserwatorium Kultury, które bada i analizuje kulturę na poziomie polityk kulturalnych, relacji rynkowych i społecznych. W tej chwili dostępne są raporty na temat kommpetencji kulturowych najmłodszych (dzieci sieci) oraz dotyczące pozyskiwania informacji o wydarzeniach kulturalnych w Gdańsku przez jego mieszkańców.
Europejskie Centrum Wolności
Gdzie: ul. Doki 1
Strona www: https://www.ecs.gda.pl
ECS to nie tylko muzeum skupiające się na kolekcjonowaniu i upowszechnianiu pamiątek historycznych. To instytucja, której ambicją jest przeistoczenie się w środkowoeuropejskią agorę, w miejsce spotkań obywateli, którzy czują się odpowiedzialni za rozwój demokracji w Europie. Ważnym celem jest także promocja idei wolności i solidarności w krajach autorytarnych. W imię takich wartości do dyspozycji mamy nie tyle stałe wystawy, co Akademię Filmową All About Freedom, z daleko idącą edukacją młodych ludzi. Ciekawą inicjatywą są także Gdańskie Wykłady Solidarności, które dostępne na stronie internetowej przez transmisję na żywo. Obecnie trwa budowa nowej siedziby instytucji, która ma być połączeniem muzeum, ośrodka kongresowego, placówki badawczej i archiwum – jednym słowem wszystkiego, co jest związane z ruchem Solidarności.
Opera Bałtycka
Miejsce: al. Zwycięstwa 15
Strona www: www.operabaltycka.pl
Początki opery w Gdańsku sięgają XVII wieku. Wtedy to z okazji przyjazdu Ludwiki Marii wystawiono Le nozze d’Amore i di Psiche Marca Scacchiego w rozbudowanej Szkole Szermiercznej. Mimo wielu zawirowań historii od tamtego czasu właściwie obecny budynek opery bałtyckiej pojawił się po wojnie, a w 1994 roku filharmonia wchodząca w skład zyskała odrębną placówkę. Od raptem dwóch lat opera działa właściwie pod szyldem Bałtyckiego Teatru Tańca skupiając wielu międzynarodowych tancerzy i orkiestrę składającą się z około 60 muzyków. Poza tym, jak w przypadku wielu instytucji nie może zabraknąć działalności edukacyjnej: prelekcje sceniczne Jerzego Snakowskiego Opera?Si!, a także warsztaty tańca BTT to całkiem wyborna, choć kosztowna oferta.
Polska Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina
Miejsce: ul. Ołowianka 1
Strona www: https://filharmonia.gda.pl
źrodło: materiały prasowe, fot. Paweł Klein
Największa instytucja życia muzycznego w północnej Polsce, którą odwiedzają melomani nie tylko z regionu, ale także z kraju i z całego świata. To miejsce ludzi, którzy pragną obcować ze sztuką na najwyższym poziomie. Historia Filharmonii sięga 1945 roku. Obecnie jej siedziba mieści się w zabytkowej, dawnej miejskiej elektrowni przebudowanej na Centrum Muzyczno-Kongresowe. To miejsce koncertów symfonicznych i kameralnych, festiwali których gośćmi są wybitni soliści i dyrygenci oraz kongresów, konferencji i spotkań. Ponadto, w foyer sali koncertowej regularnie organizowane są wernisaże polskich i zagranicznych artystów. Sama Orkiestra Symfoniczna Filharmonii liczy 80 wybitnych instrumentalistów, którzy niejednokrotnie łączą zamiłowanie do twórczości symfonicznej z działalnością kameralną i solistyczną, a także z powołaniem pedagogicznym. Repertuar Filharmonii obejmuje swymi ramami muzykę barokową, romantyczną i współczesną, a granice formy i stylu przekraczane są niejednokrotnie w wielkim formacie. Co więcej będąc uniwersalną instytucją muzyczną, Filharmonia prowadzi także działalność studyjną. Zastosowane w studio nagrań najnowocześniejsze technologie cyfrowe oraz zespół licencjonowanych akustyków gwarantują wysoki poziom oferowanych usług. Oprócz tego we wspomnianej instytucji funkcjonuje także Galeria Sztuk Plastycznych na Ołowiance, która regularnie prezentuje prace artystów rodzimych i zagranicznych. Galeria jest jednym z najbardziej prestiżowych miejsc wystawienniczych na północy Polski [6].
Akademia Muzyczna
Miejsce: ul. Łąkowa 1/2
Strona www: https://www.amuz.gda.pl/
Wprawdzie początki Akademii wiąża się bardziej z Sopotem, w 1966 opuszcza go ona na rzecz Gdańska. Celem owej instytucji jest nic innego jak oczywiście kształcenie wysoko kwalifikowanych artystów: instrumentalistów, wokalistów, aktorów musicalowych, kompozytorów, teoretyków muzyki, dyrygentów chórów, pedagogów sztuki muzycznej, nauczycieli wychowania muzycznego, nauczycieli rytmiki, instruktorów zespołów wokalno-instrumentalnych, organizatorów życia muzycznego.
Nadbałtyckie Centrum Kultury
Miejsce: ul. Korzenna 33/35
Strona www: https://www.nck.org.pl/
NCK najogólniej rzecz biorąc jest instytucja, która zajmuje się upowszechnianiem kultury krajów bałtyckich i daleko idącą z nimi współpracą. Także istotny dla NCK jest eksport kultury Pomorza poza granice naszego Państwa. Wśród realizacji NCK znajdują się projekty muzyczne, literackie, naukowe, filmowe, wystawy,szereg działań interdyscyplinarnych, warsztatowych, akcji kulturalnych i społecznych, jak równieżdziałalność wydawnicza. NCK bierze także czynny udział we współtworzeniu nadbałtyckiej polityki kulturalnej.
——————–
[1] Cytat za: www.actushumanus.com/idea-festiwalu
[2] Cytat za: www.goldbergfestival.pl/idea/
[3] Cytat za: www.filharmonia.gda.pl/pl/repertuar/cykle/muzyka-w-zabytkach-starego-gdanska/
[4] Cytat za: www.bazylikamariacka.pl/wydarzenia/206-xxxiv-miedzynarodowy-festiwal-muzyki-organowej-choralnej-i-kameralnej-gdansk-2011
[5] Cytat za: Jarek Kowal, www.gdansktown.pl/pl/relacje-kulturalne/1741-biblioteka-tanca-otwarta
[6] Cytat za: www.filharmonia.gda.pl
