Choć jesień zbliża się dużymi krokami, warto na chwilę powrócić do ostatnich dni sierpnia. Dlaczego? Z dwóch powodów.
Po pierwsze:
W dniach 20-31 sierpnia w Katowicach już po raz jedenasty odbył się Ogólnopolski Festiwal Promocyjny Sierpień Talentów, organizowany przez znaną nie tylko na Śląsku Instytucję Promocji i Upowszechniania Muzyki SILESIA. Wśród patronów honorowych znalazł się m.in. Prezydent Miasta Katowice, dr Marcin Krupa, z kolei wśród licznych patronów medialnych – MEAKULTURA! Tym przyjemniej jest mi napisać kilka słów o jednym z cyklów, jaki miał miejsce w ramach festiwalu.
Podczas czterech koncertów melomani mieli okazję posłuchać prawdziwych – być może największych obecnie – talentów polskiej pianistyki: mowa o cyklu Przed Wielkim Konkursem, podczas którego zaprezentowali się uczestnicy XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Publiczność zgromadzona w salach katowickiego Muzeum Archidiecezjalnego oraz Biblioteki Śląskiej wysłuchała ośmiu recitali z repertuarem złożonym wyłącznie z dzieł najwybitniejszego polskiego romantyka.
Podczas pierwszego wieczoru (27.08) Chopin zabrzmiał w wykonaniu studentów bydgoskiej Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego: Miyako Arishimy (klasa fortepianu prof. Katarzyny Popowej-Zydroń, przewodniczącej jury tegorocznego konkursu i dr Agaty Nowakowskiej-Gumieli) oraz Rafała Błaszczyka (ponownie student z klasy prof. Popowej-Zydroń oraz prof. Katarzyny Rajs). Kolejny koncert należał do przedstawicieli śląskiej sceny artystycznej. Melomani mieli okazję wysłuchać dwóch studentów katowickiej Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego z klasy prof. Zbigniewa Raubo: Łukasza Mikołajczyka oraz Tymoteusza Biesa (28.08). Wykonawcami trzeciego z koncertów cyklu „Przed Wielkim Konkursem” ponownie byli bydgoscy pianiści: urodzeni w Krakowie Krzysztof Książek oraz Szymon Nehring (obaj studiujący u prof. Stefana Wojtasa; 29.08). Ostatniego dnia festiwalu Chopin zabrzmiał w interpretacjach Łukasza Krupińskiego, studenta warszawskiego UMFC (klasa prof. Alicji Palety-Bugaj oraz dra Konrada Skolarskiego) oraz Andrzeja Wiercińskiego, rozwijającego swoje umiejętności w Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach (pod kierunkiem prof. Wojciecha Świtały).
Dla samych wykonawców festiwal IPiUM Silesii stanowił jedną z możliwości do ponownego skonfrontowania się z repertuarem, z jakim młodym pianistom przyjdzie się zmierzyć już podczas konkursowych zmagań w Warszawie, a dla śląskiej publiczności – okazją do wysłuchania dzieł Chopina w wykonaniach z najwyższej półki.
Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach, źródło: Wikipedia
Po drugie:
W ostatnich dniach trzech z ośmiu wykonawców zechciało podzielić się z nami swoimi przemyśleniami na cztery – pozornie proste – pytania. Zapraszamy do przeczytania ich odpowiedzi na „Kilka pytań… Przed Wielkim Konkursem”:
1. Co jest dla Ciebie najbardziej fascynujące w muzyce Chopina?
Tymoteusz Bies:
Najbardziej fascynuje mnie sfera emocjonalna w dziełach Chopina, która choć jest bardzo zawoalowana, jest również w pewien sposób najistotniejsza – ciekawym doświadczeniem była dla mnie praca z instrumentem z czasów Chopina – poszerzyło to moje horyzonty w kontekście zrozumienia jego muzyki.
Szymon Nehring:
Jest wiele genialnych aspektów tej muzyki. Mógłbym wymienić kilka, takie jak specyficzna, bardzo oryginalna harmonika, jedyna w swoim rodzaju śpiewna i jednocześnie lekka kantylena lub wirtuozowski styl „brillant”, tak nowatorski dla czasów Chopina. Dla mnie jednak być może najbardziej fascynująca w jego muzyce jest umiejętność adaptacji melodii prostych, ludowych w taki sposób na fortepian, aby jednocześnie były kunsztowne i najwyższej próby artystycznej, a z drugiej strony zachowywały całą swoją prostotę i naturalność.
Łukasz Mikołajczyk:
Znalezienie odpowiednich słów, aby odpowiedzieć na to pytanie, wymagało chwili refleksji, ponieważ wiele czynników decyduje o tym, dlaczego muzyka Fryderyka Chopina jest tak wyjątkowa. Być może najbardziej fascynuje mnie idealny, perfekcyjny balans pomiędzy cechami charakterystycznymi dla epoki klasycyzmu oraz romantyzmu. Elegancja oraz kunszt, z jakim kompozytor przekazał romantyczne emocje zawarte w klasycznej formie, wywołują u mnie zachwyt nad genialnymi utworami Fryderyka Chopina. Fascynujący jest sposób, w jaki znakomicie potrafił wykorzystać harmonię w swoich kompozycjach (czasami bardzo nowatorską jak na początek XIX wieku), aby podkreślić pewne napięcia i uczucia.
Nierozerwalnie połączył ze sobą śpiewną kantylenę z wyrafinowaną harmonią.
2. Co jest największym wyzwaniem w wykonywaniu jego muzyki?
Tymoteusz Bies:
Muzyka Chopina – szczególnie w Polsce – obleczona jest w wiele praktyk wykonawczych i schematów interpretacyjnych, najtrudniejsze jest więc dla mnie przemycenie do tej muzyki własnego pierwiastka; znalezienie własnej drogi interpretacyjnej, która będzie jednocześnie logiczna, naturalna, autentyczna i przekonująca.
Szymon Nehring:
Myślę, że najtrudniejsze dla mnie w muzyce Chopina jest połączenie pełnego profesjonalizmu, dopracowania detali i różnorodności wykonania przy jednoczesnej spontaniczności gry na scenie. Jest to trudne, ponieważ ćwicząc i zastanawiając się nad każdym taktem, niewątpliwie tracimy tę spontaniczność, a jednocześnie detaliczne podejście nawet do najdrobniejszych utworów w dzisiejszych czasach jest na tak wysokim poziomie, że nie można skupić się tylko i wyłącznie na polocie i naturalności.
Łukasz Mikołajczyk:
Znalezienie idealnych proporcji pomiędzy poszczególnymi elementami muzyki (zob. odp. 1), z zachowaniem odpowiedniej ilości emocji.
3. Czyja postać jest dla Ciebie ideałem pianisty, autorytetem w zakresie pianistyki?
Tymoteusz Bies:
Jeśli chodzi o nowe pokolenie pianistów, najbardziej inspirującymi muzykami są dla mnie laureaci poprzedniej edycji konkursu – Daniil Trifonov i Evgenyi Bozhanov. Największym autorytetem pianistycznym natomiast jest dla mnie obecnie Grigorij Sokolov.
Szymon Nehring:
Moim zdaniem nie ma ideałów w takiej dziedzinie, jaką jest muzyka. Najbardziej jednak zbliżający się do ideału są pianiści, którzy grają w ściśle określony sposób z bardzo silnego przekonania, że tak właśnie chcą zagrać. Dzięki temu, kiedy się ich słucha, ma się świadomość, obojętnie, czy uważa się inaczej, czy też człowiek się z nimi zgadza, że są konsekwentni. Ale to jest domeną tych najsławniejszych i najlepszych pianistów, a wśród tych najlepszych nie potrafiłbym wskazać mojego ideału. Dzięki temu mogę słuchać wielu i być bardziej otwartym na nowe pomysły.
Łukasz Mikołajczyk:
Światosław Richter.
4. Jaki koncert/nagranie z udziałem fortepianu zrobił na Tobie szczególne wrażenie, okazał się w pewien sposób przełomowy?
Tymoteusz Bies:
Każdy koncert jest dla mnie przeżyciem, które buduje mój indywidualny sposób postrzegania muzyki, trudno więc wyodrębnić jeden koncert, który zreformował mój sposób myślenia o muzyce. Do najbardziej inspirujących wydarzeń mogę zaliczyć zeszłoroczny koncert wspomnianego wyżej Daniila Trifonova na Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach Zdroju, pamiętam również występ Arcadiego Volodosa w Łodzi dziesięć lat temu; z nagrań największe wrażenie wywarł na mnie recital Sokolova w Salzburgu czy koncerty fortepianowe Chopina w wykonaniu Zimermana z towarzyszeniem Orkiestry Festiwalowej.
Szymon Nehring:
Jest takich koncertów, podobnie jak pianistów, bardzo wiele i naprawdę nie mogę wskazać tego jednego, ponieważ wtedy musiałbym pominąć cały szereg innych. Staram się natomiast, żeby każdy koncert był w jakiś sposób przełomowy dla mojego słyszenia muzyki, nawet jeśli jeden jest lepszy, a inny gorszy, zawsze mogę dojść do nowych wniosków i znaleźć coś dla siebie.
Łukasz Mikołajczyk:
Płyty z nagraniami Rafała Blechacza wydane bezpośrednio po konkursie w roku 2005 wywarły na mnie ogromne wrażenie. W tym czasie, mając 12 lat, pierwszy raz zachwyciłem się muzyką Fryderyka Chopina.
Młodym pianistom dziękujemy za rozmowę, życząc powodzenia, już podczas Wielkiego Konkursu w Warszawie!
***
Biogramy pianistów udzielających wywiadu:
Tymoteusz Bies – ur. 1996, student I roku w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (klasa prof. Zbigniewa Raubo). Do jego najważniejszych osiągnięć należą: I nagroda podczas VII Ogólnopolskiego Forum Młodych Instrumentalistów w Rybniku, III nagroda w VIII Ogólnopolskim Festiwalu Pianistycznym „Chopinowskie interpretacje młodych” w Koninie, V nagroda na Ogólnopolskim Konkursie im. F. Chopina w Warszawie, Nagroda Specjalna w X Międzynarodowym Konkursie Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in memoriam”. Występował m.in. z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Śląskiej w Katowicach, Polską Orkiestrą Radiową czy Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia. Kształcił umiejętności pod kierunkiem takich pianistów, jak prof. Andrzej Jasiński, prof. Piotr Paleczny, prof. Boris Petruschansky czy prof. Ramzi Yassa. Koncertował w kraju i zagranicą, m.in. w sali koncertowej Muzeum im. F. Chopina, w domu urodzenia Chopina w Żelazowej Woli, podczas 69 Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach Zdroju czy w Sankt Petersburgu i Pietrozawodsku, występując z cyklem recitali na zaproszenie Konsula RP w Sankt Petersburgu.
Szymon Nehring – ur.1995, student II roku w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy (klasa prof. Stefana Wojtasa). Do jego największych osiągnięć należą m.in. I nagroda na III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym „Chopin + … ” w Budapeszcie, III nagroda w Międzynarodowym Konkursie dla Młodych Pianistów „Krok ku mistrzostwu” w Sankt Petersburgu, I nagroda oraz nagroda EMCY w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina w Narwie, II miejsce w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym „Academy Award” w Rzymie oraz I miejsce i 6 nagród specjalnych w Międzynarodowych Konkursie Pianistycznym „Halina Czerny – Stefańska in memoriam” w Poznaniu oraz I nagroda w konkursie „Arthur Rubinstein in memoriam” w Bydgoszczy. Współpracował z wieloma orkiestrami w kraju i zagranicą. Stypendysta wielu fundacji, w tym laureat stypendium Krystiana Zimermana dla szczególnie utalentowanych młodych pianistów.
Łukasz Mikołajczyk – ur. 1993, student Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego (klasa prof. Zbigniewa Raubo). Do jego największych osiągnięć należą: I nagroda ex aequo oraz Nagroda Specjalna prof. Elżbiety Stefańskiej za najlepsze wykonanie utworu Jana Sebastiana Bacha w X Konkursie Pianistycznym im. Ludwika Stefańskiego i Haliny Czerny – Stefańskiej w Płocku, II miejsce w XVI Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym w Koninie, III nagroda w Międzynarodowym Podkarpackim Konkursie Chopinowskim w Rzeszowie, III nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina w Warszawie, V nagroda w X Międzynarodowym Konkursie Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in memoriam” w Bydgoszczy, I nagroda na XI Ogólnopolskim Festiwalu Pianistycznym „ Chopinowskie Interpretacje Młodych” w Koninie i III nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina w Warszawie. Wielokrotnie wyróżniany stypendiami, w tym – stypendium Krystiana Zimermana.
(Biogramy opracowane na podstawie programu IPiUM Silesia 2015)
