Czy muzyka ma esencję? Jeśli tak, to jak ona „smakuje”? Czy jej smak zależy od miejsca, w którym „pijemy” muzykę? Być może podobne (choć prima facie absurdalne) pytania zadaje sobie filozoficzny kawosz – siedząc w ciepły poranek na werandzie, gdzie spogląda na dno swojego kubka i słyszy w oddali Kaffeekantate Jana Sebastiana Bacha. Nie ulega wątpliwości, że zagadnienia esencji muzyki i jej kontekstów to tematy wymagające współcześnie świeżego rozpatrzenia. Jaka jest zatem natura muzyki, która decyduje o tym, że muzyka jest właśnie muzyką? Dlaczego odniesienia kulturowe czy historyczne bywają niezbędne do zrozumienia utworu muzycznego?
W najnowszym numerze MEAKULTURY zachętę do rozważań nad istotą muzyki otwiera felieton Więcej niż dźwięki. W poszukiwaniu istoty i źródła zniewalającej siły muzyki autorstwa Katarzyny Kulki. W tym ujęciu istotę upatruje się w związku z emotywną naturą muzyki. Do drugiego problemu – tj. kontekstów muzyki – nawiązuje felieton Joanny Szkudlarek Kontekst jest ważny. O pewnej melodii (z polityką w tle). Autorka przypomina o dość zabawnej sytuacji, jaka spotkała Dawida Camerona w 2016 roku. To jedno z tych wydarzeń, które zwraca uwagę, że kontekst ma znaczenie.
Odmienne podejście do kwestii istoty muzyki proponuje Dr Małgorzata Kądziela w wywiadzie o „performatywności” w muzyce, przeprowadzonym przez Andrzeja Radomskiego. W tle rozważań daje się odnaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego powinniśmy zaprzestać poszukiwań istoty muzyki.
Przedmiotem recenzji stała się muzyka barokowa – rozkwit i kształtowanie się muzyki jako sztuki. O tegorocznej edycji festiwalu Actus Humanus pisze Artur Szalsza, przybliżając przebieg każdego odbytego koncertu. Wojciech Czapkowski, natomiast, dzieli się wrażeniami po lekturze książki Dariusza Czaji Kwintesencje. Pasaże barokowe (2014), wyjaśniając co wspólnego z muzyką dawną mają puste cokoły i pierogi.
Publikacja Dr Małgorzaty A. Szyszkowskiej Muzyka jako proces i rozwój wewnętrzny w fenomenologicznych koncepcjach muzyki: Berleant, Dufrenne, Ingarden i Merleau-Ponty stanowi próbę analizy źródła esencji muzyki. W tym celu Autorka odnosi się do fenomenów muzycznych. Artykuł na łamach czasopisma MEAKULTURA ukazał się także w angielskiej wersji językowej (Music as a Process and Self Development in Phenomenological Accounts of Music: Berleant, Dufrenne, Ingarden and Merleau-Ponty), pozwalając obcojęzycznym Czytelnikom zgłębić ów temat.
Wzbogacając zagadnienie esencji muzyki Prof. UG, dr hab. Anna Chęćka w video wykładach przywołuje myśl jednego z najważniejszych współcześnie filozofów muzyki – Petera Kivy’ego, który polemizuje z Jerroldem Levinsonem. Wykładowczyni rozpoczyna od omówienia kwestii doświadczenia muzyki (część 1), kończąc na problemach ontologii muzyki oraz moralności muzyki (część 2), jakie można dostrzec w sporze między dwoma filozofami.
W dziale Kosmopolita, Żaneta Chrzanowska dwoma tekstami o międzynarodowej konferencji muzykologicznej „Essence and Context: A Conference Between Music and Philosophy” w Wilnie zamyka temat istoty muzyki i jej kontekstów. W pierwszym tekście prezentuje ideę konferencji oraz jej głównych mówców (Boghossian, Landsbergis, Levinson, Levitz i Taruskin). W drugim zaś przedstawia polskich referentów (Chęćka, Kolinek-Siechowicz, Podlipniak, Szyszkowska, Czarnecki i Cadi Sulumuna).
Przy tej okazji rekomendujemy dwie konferencje zorganizowane przez studentów kierunków kompozycja i teoria muzyki – ELEMENTI w Akademii Muzycznej Krakowie i Wieloznaczność dźwięku w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu.
Spis treści numeru Uchem filozofa: Esencja muzyki:
Meandry:
Katarzyna Bogdanowicz – Wstęp redakcyjny
Felietony:
Katarzyna Kulka – Więcej niż dźwięki. W poszukiwaniu istoty i źródła zniewalającej siły muzyki
Joanna Szkudlarek – Kontekst jest ważny. O pewnej melodii (z polityką w tle)
Wywiady:
Andrzej Radomski – „Performatywność” w muzyce. Wywiad z Dr Małgorzatą Kądzielą
Recenzje:
Artur Szalsza – Actus Humanus Resurrectio 2017. Święto muzyki dawnej w Gdańsku
Wojciech Czapkowski – Puste cokoły, pierogi i „Kwintesencje. Pasaże barokowe” Dariusza Czaji
Publikacje:
Małgorzata A. Szyszkowska – Muzyka jako proces i rozwój wewnętrzny w fenomenologicznych koncepcjach muzyki: Berleant, Dufrenne, Ingarden i Merleau-Ponty
Małgorzata A. Szyszkowska – Music as a Process and Self Development in Phenomenological Accounts of Music: Berleant, Dufrenne, Ingarden and Merleau-Ponty
Edukatornia:
Anna Chęćka – Video wykład. Kivy versus Levinson (część 1)
Anna Chęćka – Video wykład. Kivy versus Levinson (część 2)
Kosmopolita:
Żaneta Chrzanowska – Czy muzyka ma istotę? Międzynarodowa konferencja muzykologiczna „Essence and Context: A Conference Between Music and Philosophy”
Żaneta Chrzanowska – Polscy prelegenci na „Essence and Context: A Conference Between Music and Philosophy”
Rekomendacje:
Paulina Zgliniecka – Konferencja po krakowsku. O Ogólnopolskiej Studencko-Doktoranckiej Konferencji Naukowej ELEMENTI
Redakcja – Międzynarodowa Studencka Konferencja Naukowa Wieloznaczność dźwięku
