Po raz pierwszy w historii Konkursu Polskich Krytyków Muzycznych przyznana została Nagroda Specjalna Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich za działalność na rzecz muzyki w radiu i telewizji. Laureatem nagrody został Marek Zwyrzykowski, muzykolog i krytyk muzyczny, który w swojej pracy szczególną uwagę poświęca poświęca polskiej muzyce współczesnej. Poniżej prezentujemy obszerny biogram laureata i serdecznie gratulujemy sukcesu!
Marek Zwyrzykowski
Muzykolog (Uniwersytet Warszawski, dyplom 1977, praca magisterska poświęcona twórczości Tadeusza Bairda), od 1978 roku związany z Naczelną Redakcją Muzyczną, a po zmianie struktury organizacyjnej z Programem 2 Polskiego Radia. W latach 1992-1993 kierował Redakcją Muzyki Współczesnej, a od jesieni 1999 roku do wiosny 2002 roku był sekretarzem Programu.
Autor licznych audycji, m.in. poświęconych muzyce polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości współczesnej (Koncert polski, Spotkania z polską muzyką współczesną, Z kompozytorskiej teki, Leksykon polskich kompozytorów współczesnych, Prosto z taśmy, Muzyka nowa i najnowsza). Prowadził pasma muzyczne i muzyczno-publicystyczne (Muzyczny Kanon Dwójki, Wybieram Dwójkę, Poranek Dwójki, Z sal koncertowych Europy). Obecnie prowadzi m.in. Porę koncertową, Fantazję polską, Muzyczną Noc Euroradia i Filharmonię Dwójki. Od 1990 roku jest autorem cyklicznej audycji Hortus musicus – hortus electronicus, w której prezentuje utwory elektroakustyczne, w tym należące do nurtu ars acustica, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. W 2009 roku opracował osiem audycji biograficznych Mieczysław Karłowicz – wspomnienia i listy w związku z 100. rocznicą śmierci kompozytora. Przypadającą w 2014 roku 100. rocznicę urodzin Andrzeja Panufnika uczcił cyklem dziesięciu audycji W poszukiwaniu harmonii, prezentujących prawie cały dorobek kompozytora.
Beata Bolesławska-Lewandowska, prof. Jerzy Stankiewicz, Marek Zwyrzykowski, fot. Daniel Zieliński
Od 1988 roku prowadzi transmisje koncertów z Filharmonii Narodowej w Warszawie, Studia koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, siedziby NOSPR w Katowicach oraz innych sal i kościołów w wielu miastach Polski (Kraków, Wrocław, Poznań, Łódź, Bielsko-Biała, Szczecin, Gdańsk, Sopot). 9.01.1997 roku z Centrum Kongresowego w Jerozolimie prowadził transmisję koncertu wieńczącego obchody 3000 lat Jerozolimy (premiera światowa Siedmiu bram Jerozolimy Krzysztofa Pendereckiego), a 30.04.2004 roku z dziedzińca Zamku Wawelskiego w Krakowie transmisję uroczystego koncertu uświetniającego przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.
Obsługiwał dziennikarsko (relacje, wywiady, transmisje) wiele festiwali muzycznych polskich i zagranicznych (m.in. Warszawska Jesień, Musica Polonica Nova i Musica Electronica Nova we Wrocławiu, Młodzi Muzycy Młodemu Miastu w Stalowej Woli, Poznańska Wiosna Muzyczna, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Dni Muzyki Karola Szymanowskiego w Zakopanem, Dni Muzyki Kompozytorów Krakowskich, Festiwal Muzyki Kanadyjskiej w Krakowie, Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Festiwal Muzyki Polskiej w Krakowie, Festiwal Kompozytorów Polskich w Bielsku Białej, Festiwal Krzysztofa Pendereckiego, Chopin i jego Europa, Praska Wiosna Muzyczna, Inventionen w Berlinie, Synthèse w Bourges, Ars Musica w Brukseli, Musica Nova w Sofii, Ultima w Oslo, imienia Bartóka w Szombathely, Konkurs Chopinowski).
Przeprowadził kilkaset wywiadów, m.in. z Krzysztofem Pendereckim, Wojciechem Kilarem, Zbigniewem Bargielskim, Andrzejem Wajdą, Janem Krenzem, Antonim Witem, Edwardem Pałłaszem, Maciejem Małeckim, Jamesem MacMillanem, Broniusem Kutavičiusem, Andrzejem Krzanowskim, Eugeniuszem Knapikiem, Lidią Zielińską, Elżbietą Sikorą, Anną Zawadzką-Gołosz, Magdaleną Długosz, Tadeuszem Wieleckim, Pawłem Szymańskim, Pawłem Mykietynem, Józefem Patkowskim, Eugeniuszem Rudnikiem i Bohdanem Mazurkiem.
Promował twórczość młodych kompozytorów, zgłaszając ich utwory na Międzynarodową Trybunę Muzyki Elektroakustycznej organizowaną od 1986 do 2007 roku przez Międzynarodową Radę Muzyczną afiliowaną przy UNESCO (delegat Polskiego Radia oraz juror tego konkursu od 1990 roku). Efektem są nagrody, w tym główne, w latach 1990, 1996, 1998, 2000 i 2004. W latach 1992-1993 był delegatem Polskiego Radia na Międzynarodową Trybunę Kompozytorów w Paryżu. Analogiczną tematyką zajmuje się w ramach organizowanego przez grupę Ars Acustica EBU konkursu Palma Ars Acustica, który kontynuuje ideę Międzynarodowej Trybuny Muzyki Elektroakustycznej.
Marek Zwyrzykowski z Nagrodą Sekcji Muzykologów ZKP, fot. Daniel Zieliński
7 maja 2005 roku znalazł się w gronie 16 wybitnych przedstawicieli muzyki elektroakustycznej, m.in. Józefa Patkowskiego, Włodzimierza Kotońskiego, Bogusława Schaeffera, Krzysztofa Szlifirskiego, Stanisława Krupowicza, Elżbiety Sikory, Krzysztofa Knittla, Marka Chołoniewskiego, Lidii Zielińskiej, Mariusza Pędziałka i Andrzeja Bauera, którzy założyli Polskie Stowarzyszenie Muzyki Elektroakustycznej.
Należy także do Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej oraz Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego. W 1986 i 1987 roku podczas Dni Muzyki Karola Szymanowskiego w Zakopanem zorganizował koncerty nowych utworów pod hasłem Tatrami urzeczeni.
Zasiadał w jury Międzynarodowego Konkursu Twórczości Radiowej Prix Bohemia’98 w Podebradach koło Pragi oraz Wrocławskiej Nagrody Polonica Nova w 2014 roku.
Na łamach prasy zadebiutował w 1978 roku w Słowie Powszechnym recenzjami z Warszawskiej Jesieni. Publikował wywiady w Rzeczpospolitej, miesięczniku Studio i Ruchu Muzycznym.
Jest laureatem nagród za twórczość radiową: w 1981 roku – Radia Węgierskiego za audycję Béla Bartók – szkic do portretu, w 1982 roku – zespołowej nagrody Polskiego Radia za cykl audycji poświęconych muzyce Karola Szymanowskiego (w 100. rocznicę urodzin kompozytora).
Od marca 2004 roku, po przeniesieniu do Programu 2 zadań Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, odpowiadał za produkcję nagrań muzyki elektroakustycznej. Owocem były m.in. projekt REJ 2005 – seria utworów zainspirowanych twórczością Mikołaja Reja w związku z 500. rocznicą urodzin pisarza oraz wydana w 2007 roku przez Polskie Radio (przy wsparciu Miasta Wrocław) płyta uświetniająca 50. rocznicę założenia Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia.
W listopadzie 2013 roku Marek Zwyrzykowski uhonorowany został Złotym Mikrofonem – prestiżową nagrodą Polskiego Radia.
Prof. Jerzy Stankiewicz wygłasza laudację dla Marka Zwyrzykowskiego, fot. Daniel Zieliński
Marek Zwyrzykowski, fot. Daniel Zieliński
Numer specjalny dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
