20-21 kwietnia 2012 r. odbyło się w Poznaniu drugie z nowego cyklu Spotkań z Antropologią – Interdyscyplinarnych Dyskusji (SAID) organizowanego od 2007 r. przez Polski Instytut Antropologii. Po zeszłorocznym wydarzeniu poświęconym obrazowi w kulturze tym razem przyszła kolej na dźwięk. W Poznaniu spotkali się przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, obok muzykologów zasiedli antropolodzy, filozofowie, kulturoznawcy.
Dialog i popularyzacja wiedzy oraz problematyki antropologicznej wśród reprezentantów innych nauk humanistycznych i społecznych to idea przewodnia programu. Celem SAID jest umożliwienie przedstawicielom różnych nauk swobodnej wymiany doświadczeń, prezentacji wyników poszukiwań naukowych, podjęcie dyskusji na tematy rezonujące w wielu obszarach badawczych. Nawiązujący do tradycji obozów naukowych program skierowany jest przede wszystkim do młodych badaczy, którzy w popularnym dziś postulacie interdyscyplinarności realizują swoje zainteresowania naukowe.
Zjawisko dźwięku i muzyki w kulturze plasuje się obecnie na przecięciu wielu dyscyplin. Już dawno temu wykroczyło poza refleksję czysto muzykologiczną, z powodzeniem zjednując sobie uwagę reprezentantów antropologii, socjologii czy filozofii.
Wśród poruszanych w tym roku zagadnień pojawiły się tematy pochodzące z tego obszaru – zjawisko przenikania kultur tradycyjnych do repertuaru muzyki popularnej, inspiracje filozoficzne kształtujące ramy metodologii i określające arsenał narzędzi badawczych, dyskutowano o perspektywach antropologii muzyki prognozowanych w oparciu o coraz to inne sposoby interakcji badacza z rozwijającymi się w szaleńczym tempie metodami zapisu i organizacji dźwięku. Poruszano temat płaszczyzn brzmieniowych występujących w literaturze, a także zjawisko pamięci zbiorowej współczesnych społeczeństw kształtowanych w oparciu o dawne modele wieszcza i kompozytora narodowego. Wpływ przestrzeni na istnienie i kształt zjawiska, jakim jest uliczne muzykowanie, czy na transformacje metod badania sfery dźwiękowej, która na co dzień otacza każdego z nas zderzyły się z trendami panującymi obecnie wśród twórców muzyki popularnej. Akustemologia, anthropology at home, field recording, hauntologia czy collective memory to niektóre terminy, z jakimi mogli się zetknąć tegoroczni uczestnicy SAID.
Dwudniowe spotkanie podzielono na część panelową, podczas której wygłoszono osiem referatów zaprezentowanych przez przedstawicieli różnych ośrodków naukowych w Polsce. Pierwszy dzień obrad zwieńczony został pokazem filmu dokumentalnego przybliżającego zagadnienie meksykańskiej tradycji fandango (El fandango jarocho, reż. A.C. Garcia, A. Z. Palafox, Meksyk 2007). Drugiego dnia uczestnicy mieli szansę wziąć udział w multimedialnych warsztatach, z których pierwszy poświęcony został tematyce muzycznych zasobów Internetu, drugi zaś palącej, zwłaszcza w kontekście ostatniego zamieszania wokół umowy ACTA, kwestii praw autorskich twórców muzycznych i użytkowników internetu.
Dyskusje toczące się na sali, a potem w przestrzeniach kuluarowych dały uczestnikom rzadką okazję spojrzenia na obrane przez siebie ścieżki naukowe pod innym kątem. Wymiana środowiskowa jest bowiem w przypadku projektu SAID bezcennym doświadczeniem. Program odwołujący się w swej nazwie do postaci Edwarda Saida, dzięki któremu rozpoczęła się wielka dyskusja o pluralizmie tożsamości, różnorodności postaw, praktykach kolonizacyjnych i narodzinach badań postkolonialnych, mieści w sobie to, co spadkobiercy Saida zdają się uważać za naczelną ideę współczesnego dyskursu naukowego. Od centrum, jakim w przypadku tego spotkania był dźwięk, w wielu kierunkach biegną odgałęzienia refleksji. Miejskie, wiejskie, elitarne, masowe, literackie, audiowizualne – dzięki perspektywie Saidowskiej możliwe staje się połączenie tych kategorii w jednej dyskusji. W programie Spotkań z Antropologią organizatorzy z powodzeniem realizują postulat dopuszczenia do głosu różnorodnych perspektyw.
Partnerami tegorocznej edycji są: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, Meskalina.
https://www.pia.org.pl
