Neurologia nie zwalnia tempa, mózg nie odkrył przed naukowcami jeszcze wszystkich kart. Od wieków wiadomo, że muzyka ma silny wpływ na człowieka, jednak niektóre zjawiska z nią związane potrafią zaskakiwać. Przyjrzyjmy się pokrótce dwóm przykładom: synestezji oraz amuzji.
Słuchasz muzyki i widzisz kształty? Jesz obiad i widzisz kolory? Widzisz barwy i czujesz ich smaki? A może litery, słowa, cyfry i liczby mają kolory, teksturę oraz cechy charakteru? Jeśli na któreś z powyższych odpowiedziałeś „tak” – jesteś synestetą. Wielu ludzi nie zastanawia się nad tymi zjawiskami, są dla nich tak naturalne, jak np. bycie praworęcznym. Większość osób nie jest świadoma występowania w ich mózgu synestezji. Jedni nazywają ją przypadłością, inni – chorobą. Myślę, że żadne z tych określeń nie jest odpowiednie, a najlepszą i najcelniejszą definicją jest „pomieszanie neuronów, zmysłów”. Synestezja to kojarzenie, odbieranie cech charakterystycznych dla jednego zmysłu innym zmysłem. Istnieje wiele jej rodzajów, jednak najczęściej występuje synestezja typu grafem-kolor oraz fonem-kolor. Neurolodzy twierdzą, że to zjawisko jest dziedziczne. Nie są jednak w stanie zbadać, dlaczego wrażenia są niepowtarzalne i różnorakie u badanych synestetyków. Znanymi muzykami z synestezją byli m.in.: Olivier Messien, Mikołaj Rimski-Korsakov czy Franciszek Liszt, a wśród żyjących: John Mayer, Ed Sheeran czy Billie Eilish. Na czele grona polskich badaczy synestezji stoi dr hab. Aleksandra Rogowska, która opublikowała książkę Synaesthesia and Individual Differences w Wydawnictwie Cambridge.
Amuzję opisał w swojej publikacji Muzykofilia. Opowieści o muzyce i mózgu neurolog Oliver Sacks. Na zaburzenie związane z niezdolnością rozpoznawania melodii i dźwięków cierpiał Maurice Ravel. Osoby z amuzją – choć ich słuch jest w żadnym stopniu nieuszkodzony – nie są w stanie cieszyć się pięknem muzyki, lecz słyszą jedynie irytujący zgrzyt. Przypadłość ta może być wrodzona, pojawiać się stopniowo z wiekiem lub zostać wywołana jakimś zdarzeniem. Znaną badaczką amuzji jest prof. psychologii Isabelle Peretz.
—
Bibliografia:
1. Amuzja, czyli zaburzenie percepcji muzyki, RMF Classic, [data dostępu: 23.03.2021].
Partnerem Meakultura.pl jest Fundusz Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
