Kto lub co najbardziej wpłynęło na charakterystykę muzyki i tańców swingowych?
Zastanawiając się nad odpowiedzią na pytanie, bez jakiej postaci lub bez jakiego wydarzenia, miejsca, bądź aspektu, tańce i muzyka swingowa nie byłaby taka sama, pierwsze o czym pomyślałam to przede wszystkim nazwiska postaci, które w dużej mierze przyczyniły się do powstania i rozwoju tańców i muzyki swingowej, m.in. Benny Goodman, Duke Ellington czy Glenn Miller. To dzięki ścisłej relacji muzyki swingowej z tańcem odegrał on tak istotną rolę w historii kultury Ameryki. Po poznaniu historii i zagadnień dotyczących tańców i muzyki swingowej, wiem, że kluczowe znaczenie w rozwoju tańców i muzyki swingowej miały również znaczące miejsca takie jak np. Cotton Club czy Savoy Ballroom i oczywiście ulica Broadway. Naturalnie wymienione przeze mnie elementy mają znaczące oddziaływanie na charakterystykę i nie należy o nich zapominać. Jednak moim zdaniem to co najbardziej wpłynęło na charakterystykę tańców i muzyki swingowej to przede wszystkim sytuacja i warunki polityczno-gospodarczo-społeczne w jakich przyszło im powstawać w Europie i na świecie.
Na początku chcę podkreślić znaczenie Wielkiego Kryzysu i prohibicji w historii Ameryki. Był to niezwykle ciężki i ponury okres w historii kraju, dlatego swing stanowił idealnie kontrastującą rozrywkę z codzienną szarą rzeczywistością. Swing podnosił na duchu oraz zapewniał źródło radości i wyzwolenia w przytłaczającej rzeczywistości. Jednocześnie stanowił swojego rodzaju odpowiedź na ograniczanie wolności. Był swego rodzaju formą wypowiedzi niezadowolenia i manifestacją wolności i sprzeciwem wobec społecznych konwenansów. Uważam, że okoliczności mają największe znaczenie w kwestii charakterystyki tańców i muzyki swingowej. Mimo, iż z pozoru to zdaje się być mniej istotną kwestią przy pozostałych szczegółach. Zawsze znajdą się ważni muzycy, tancerze czy miejsca, w których sztuka muzyczna i taneczna będzie się rozwijać i będą powstawać ich nowe nurty i style. Jednak to właśnie wydarzenia i sytuacja polityczno-gospodarcza wpływa na to, że dany taniec w danym momencie kształtuje się w dany sposób, a nie inny. To wpływa na twórców w odpowiedni sposób, co przelewa się na ich twórczość i dalej na odbiorców. Codzienność stanowi główne źródło inspiracji dla artystów.
Trzeba mieć na uwadze, że swing rozwijał się przede wszystkim dzięki muzyce jazzowej. Ponadto swing to taniec, który sięga źródłem do tańców i kultury afrykańskich społeczności mieszkających w Ameryce. Przystoi mieć na względzie, że Afroamerykanie zaangażowani w swingową społeczność początkowo zostali niedocenieni ze względu na rasizm powszechny w tamtych czasach.
Działający czarnoskórzy muzycy-jazzmani to bardzo istotny szczegół, ponieważ afrykańskie tańce w zderzeniu z dotychczasowymi tańcami amerykańskimi powołują do życia swing. W rezultacie swing to połączenie charakteru tańców amerykańskich i afrykańskich. Połączenie techniki, precyzji i tańczenia w parach charakterystycznego dla tańców amerykańskich z niepowtarzalną ekspresją, emocjonalnością i energią płynącą z tańców afrykańskich. W efekcie mamy ten radosny, żywiołowy i wręcz szalony taniec[1].
Na koniec chciałam jeszcze zwrócić uwagę na to, że swing stał się symbolicznym tańcem. Osiągnął skalę popularności na cały świat i rozpoczęło się szaleństwo na jego punkcie w każdym zakątku Europy i Ameryki. Przede wszystkim po II wojnie światowej, tak jak przed okresem wojennym stanowił formę sprzeciwu i protestu społecznego, następnie przechodził swoją Złotą Erę, tak po wojnie stanowił symbol wolnych działań artystycznych i powrót do czasów sprzed okresu wojennego. Doskonale symboliczny charakter muzyki i tańców swingowych obrazuje przykład niemieckiego Swingjugend, czyli działającej w czasach największego rozkwitu ideologii nazistowskiej młodzieżowa grupa miłośników jazzu i swingu. Grupa poprzez muzykę swing starała się nawiązywać do wzorców brytyjskiego i amerykańskiego stylu życia oraz przeciwstawiać oficjalnej państwowej ideologii[2]. Jest to jawnym dowodem na to, jakie znaczenie niesie swing oraz jak bardzo jest to znaczenie istotne dla społeczności niekoniecznie w Ameryce. Dodatkowo, w celu podkreślenia przytaczam słowa:
Na fali charlestona do Europy przybył swing. Jego energia oraz horyzontalne, bigbandowe brzmienie stanowiły dla młodej generacji źródło niepohamowanej radości i zabawy. Ruch stał się eksplozją siły i młodości. Swing zrodził wiele form: west coast, east coast, lindy hop czy najważniejsza z nich jitterbug. Formy te czerpały z siebie nawzajem. Ciągła rotacja elementów skutkowała płynnością struktury każdej z nich. Odważny i wielce atletyczny jitterbug był czymś więcej niż tylko forma tańca. Odzwierciedlał właściwie stan umysłu, swoistą mentalność celebrującą młodość, jej szaleństwa oraz żar. Jitterbug stanowił jedną z ulubionych rozrywek młodzieży w faszystowskich Niemczech. Spontaniczność, ludyczność i witalność tego tańca pozwalały młodym choć na chwilę uciec przed nazistowskim rygorem i nadzorem[3].
Podsumowując powyższe omówienia, pragnę jeszcze raz podkreślić, że elementem, który przyczynia się do tego, że tańce i muzyka swingowa jest taka, a nie inna, jest aspekt polityczno-społeczny Ameryki na początku XX wieku i który w znaczący sposób wpłynął na narodziny i rozwój swingu. Z mojego omówienia jasno wynika, że swing podobnie, jak wszelkie inne ruchy występujące w historii kultury, stanowił znaczenie niezwykle symboliczne i analizować można z punktu widzenia ruchu społecznego, grupy kulturowej, systemu ideologicznego, zespołu wartości i symboli oraz rodzaju więzi międzyludzkich.
Swing stał się symbolem sprzeciwu wobec systemów totalitarnych oraz manifestacją wolności i swobody.
Ze swingu wyłania się przede wszystkim ujęcie tego ruchu jako sprzeciw społeczny, bunt społeczno-obyczajowy oraz realizowanie pewnego sprzeciwiającego się działania, mającego pozytywny wpływ i program reformy kulturowej, obyczajowej i społecznej. Odnieść można to do wszelkich innych ruchów odznaczających się w historii kultury ogromnym znaczeniem, dokonań artystów i wszelkich przełomów, jakie występowały w historii, nie tylko muzyczno-tanecznej, ale również w historii pozostałych dziedzin sztuki. To codzienność i rzeczywistość jest podstawą do wszelkich wyobrażeń i tworów artystycznych oraz stanowi główne źródło generowania się kolejnych gatunków, nurtów, stylów i ideologii. Otwiera to spojrzenie na znaczenie kontekstów społecznych i politycznych wszelkich nurtów artystycznych oraz inicjuje szerokie pole do dalszych badań nad zależnością tego pojęcia. W odpowiedzi moglibyśmy uzyskać, dlaczego są okresy, kiedy mamy wysyp nowych ideologii, nurtów i okresy, kiedy jest ich znacznie mniejsza ilość. Kiedy mamy np. wysyp geniuszy artystycznych i kiedy mamy pusty okres, w którym nie daje się znać, aż tylu wielkich artystów. Z kolei jest to niezwykle istotne to szczegółowego scharakteryzowania i bliższego poznania danego okresu. Poza tym, odnosząc się do głównej tezy tej pracy, z bliskim zjawiskiem mamy do czynienia w przypadku charakterystyki oraz różnorodności konkretnych kultur. Każdy kraj ma swoją historię, swoje społeczne problemy i codzienność, dlatego każdy kraj cechuje się inną i oryginalną kulturą i tożsamością narodową.
[1] Małgorzata Kośla, SWING – co to za taniec? Historia i rodzaje swingu, kroki podstawowe, (dostęp tutaj: 17.02.2020 r.).
[2] Swing (taniec). Historia: Początki tańca, (dostęp tutaj: 17.02.2020 r.).
[3] Tomasz Drożdż, Człowiek i taniec. Systemy choreograficzne jako profile badania kultury, praca doktorska, Katowice 2012, s. 63.
Partnerem wydania numeru o tańcu jest Instytut Muzyki i Tańca
Partnerem Meakultura.pl jest Fundusz Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
