W dowolnym języku człowiek uczy się czterech głównych sprawności – mówienia, słuchania, czytania i pisania. Muzyka to często nie tylko dźwięki, ale także słowa, dlatego wykorzystywanie piosenek w nauczaniu języka może pomóc zarówno w rozwijaniu tych umiejętności, jak również poznawaniu kultury czy podnoszeniu motywacji do nauki.
Nauka słuchania
Użycie piosenek w celu ćwiczenia rozumienia ze słuchu jest niewątpliwie jednym z podstawowych zastosowań utworów muzycznych w nauczaniu języka obcego. Nawet gdy wykorzystujemy je do innych celów – uczniowie mimowolnie starają się zrozumieć śpiewane słowa. Piosenki, jak żadne inne teksty „słuchane”, nadają się do uczenia studentów domysłu językowego, pozwalają oswoić ich z niepełnym rozumieniem komunikatów językowych (Łaszkiewicz 2010, s. 338 za: Pałasz 2013: 353). Można je wykorzystać zarówno w ćwiczeniach na słuchanie, wymagających znalezienia ogólnej informacji, jak i w ćwiczeniach szczegółowych – gdzie uczniowie mają za zadanie odnalezienie konkretnych, brakujących słów.
Nauka wymowy
Piosenki są nie tylko doskonałym narzędziem do ćwiczenia rozumienia ze słuchu, ale także nauki wymowy.
Uczniowie, w szczególności dorośli, często zmagają się z wyrazami, których zapis i wymowa znacznie się od siebie różnią. Podczas słuchania można w prosty sposób skonfrontować zapis literowy i wymowę danych słów.
Utwory mogą być wykorzystane na zajęciach dla rozróżnienia podobnych dźwięków – uczniowie mogą być poproszeni o zakreślanie danych części wyrazów. Najlepszym ćwiczeniem wymowy pozostaje jednak czytanie tekstu lub jednoczesne śpiewanie z nagraniem. Jak było już wcześniej powiedziane, słowa ubrane w warstwę muzyczną są łatwiejsze do zapamiętania dla mózgu – zatem wymowa poszczególnych wyrazów jest przyswajana w bardziej efektywny sposób.
Nauka słownictwa i gramatyki
Zasób słownictwa można wzbogacać, wykorzystując tak naprawdę dowolne utwory muzyczne z tekstem. Są one szczególnie przydatne dla wzbogacania leksyki, ponieważ możemy usłyszeć dane słownictwo w kontekście – konkretne wyrażenia są powiązane z konkretnymi sytuacjami. Nie jest to więc nauka pojedynczych słówek bez szerszego znaczenia. Podobnie rzecz się ma z poznawaniem struktur gramatycznych. Nowe struktury, które mogą być odbierane jako wyrwane z kontekstu podczas powtarzania wzorów użycia, w piosenkach są ukazane w nowej perspektywie (Falioni 1993: 103). Ważną kwestię stanowi dopasowanie ich do zagadnień omawianych na zajęciach. Ćwiczenia związane ze słownictwem mogą zawierać takie aktywności jak słuchanie tekstu i uzupełnianie brakujących wyrazów. W przypadku gramatyki może to być uzupełnianie wersów na podstawie danego schematu lub poprawianie błędów. Możliwości jest mnóstwo, a korzyści z przedstawienia słownictwa czy gramatyki w kontekście – znacznie więcej.
Poznawanie kultury
Jak powszechnie wiadomo, muzyka to również część kultury. Tak samo trudno oddzielić kulturę od nauki języka obcego – uczymy się języka, aby móc się nim porozumiewać z ludźmi, którzy pochodzą z danego kręgu kulturowego. Możemy nazwać ten proces akulturacją – Przez akulturację rozumie się przyjęcie lub choćby akceptację i zrozumienie odmiennego systemu kulturowego. Zjawisko to zachodzi na styku dwu kultur i jest wynikiem obcowania ze sobą dwóch odmiennych systemów kulturowych (Polok 2006: 29, za Pałasz 2013: 355). Piosenki mogą nieść z sobą informację o sytuacjach społecznych, wydarzeniach historycznych, informacje związane z geografią itd. Uczniowie, poznając kontekst kulturowy, stają się także bardziej otwarci na ludzi mieszkających w danym kraju.
Muzyka a motywacja
Użycie muzyki podczas nauczania języka obcego nie tylko działa stymulująco na zdobycie poszczególnych umiejętności językowych, ale może także spowodować, że uczniowie będą mieli większą motywację. Jak pisze Falioni (1993: 104): Zastosowanie muzyki w klasie języka obcego jako jednej z metod nauczania może być sposobem na skupienie uwagi uczniów na prezentowym zagadnieniu i zaangażowanie ich w przebieg zajęć. Muzyka może działać też motywująco, ponieważ jest to praktyczne spojrzenie na język i nauka w działaniu (Joseph, Nethsinghe & Mas 2018: 41).
Dzięki muzyce uczniowie mogą też poczuć się bardziej zrelaksowani, co również sprzyja efektywnemu przyswajaniu danego materiału.
Wspólne muzykowanie i improwizacja umożliwiają większą koncentrację, a także wpływają na pozytywną samoocenę i samoświadomość (Huber, 1998; za: Szczerba-Poroszewska 216: 109). Zastosowanie popularnych utworów w nauce języka obcego jest samo w sobie atrakcyjnym ćwiczeniem – to przeniesienie w świat nauki aktywności, którą uczniowie wykonują na co dzień. Ukazanie autentycznych źródeł użycia języka zwiększa także motywację uczniów do nauki.
