OD REDAKCJI: Najnowszy numer powstał we współpracy z ogólnopolską konferencją naukową „Kultury muzyki popularnej II: Ciała”, która odbyła się w dniach 26–27 września 2024 roku. Patronem medialnym wydarzenia była MEAKULTURA.pl.
_____
Prezentowany numer MEAKULTURA.pl stanowi w znacznej mierze pokłosie drugiej edycji ogólnopolskiej konferencji naukowej z cyklu „Kultury muzyki popularnej”, poświęconej ciałom i cielesności. Wydarzenie odbyło się w Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w dniach 26–27 września 2024 roku. Głównym celem konferencji jest chęć utworzenia forum do cyklicznego prezentowania wyników aktualnych prac badawczych z zakresu transdyscyplinarnych studiów nad kulturami muzyki popularnej. Organizatorom zależy na integracji różnych środowisk zarówno uniwersyteckich, jak i pozaakademickich, wymianie doświadczeń pomiędzy osobami zajmującymi się rozlicznymi polami krajowych studiów nad muzyką popularną, a także wskazywaniu oraz charakteryzowaniu nowych przestrzeni, zagadnień i ujęć teoretyczno-metodologicznych.
Refleksje nad cielesnością stanowią dynamicznie rozwijającą się gałąź współczesnej humanistyki, która ściśle wiąże się z takimi dziedzinami, jak m.in. fenomenologia, performatyka czy nowy materializm. Studia nad niepełnosprawnościami, queerowe, czy krytyczne studia nad rasą zwróciły uwagę na dotąd pomijane ciała o alternatywnej sprawności, nienormatywne i nie-białe. Ciało wymyka się zawężającym definicjom, funkcjonując na przecięciu dychotomii podmiot/przedmiot, zewnętrzne/wewnętrzne, kulturowe/biologiczne. Niejednoznaczne usytuowanie ciała pozwala jednak na multiplikację akademickich odczytań i użyć. Badania nad cielesnością i następnie – studia korporalne wprowadziły do akademickiego dyskursu szereg inspirujących kategorii, takich jak m.in.: abiekt, plastyczność, taktylność czy vulnerability.
Na gruncie popular music studies ciało i cielesność analizowane były przede wszystkim w kontekście takich zjawisk i gatunków, jak: muzyka taneczna/klubowa, pop, rock czy metal. W polskich badaniach świadomość cielesnego charakteru muzyki popularnej widoczna była już we wczesnych rozpoznaniach (zob. A po co nam rock. Między duszą a ciałem pod red. Wojciecha J. Burszty i Marcina Rychlewskiego, Warszawa 2003). Od czasu wydania powyższej ważnej publikacji minęły jednak ponad dwie dekady, a rodzime badaczki i badacze popular music studies szybko wypełniają puste pola powstałe wskutek długotrwałej marginalizacji problematyki korporalnej. Współczesna kultura popularna, w dużej mierze funkcjonująca w silnie zmediatyzowanej i zdigitalizowanej rzeczywistości, stawia bowiem przed muzykoznawcami cały szereg nowych intelektualnych wyzwań związanych z tym, jakie ciała reprezentowane są w przestrzeniach kulturowych i jakie kategorie badawcze stosować w badaniach nad ciałami innymi niż (tylko) ludzkie.
Szczegółowe informacje na temat konferencji naukowej „Kultury muzyki popularnej II: Ciała” zorganizowanej w Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w dniach 26–27 września 2024 roku przedstawiono w relacji Dawida Kaszuby.
W numerze odnaleźć można także artykuł Karolina Kozłowskiej. W swoim tekście autorka analizuje zmiany w wizerunku popularnego dziś irlandzkiego zespołu Fontaines D.C., które nastąpiły pomiędzy debiutancką płytą Dogrel wydaną w 2019 roku a czwartym albumem Romance, który ukazał się w 2024 roku. Autorka omawia korelacje znaczeniowe pomiędzy wyglądem twórców a muzyką i tekstami piosenek zawartych na albumach.
Artykuł Dawida Kaszuby podejmuje z kolei analizę wybranych utworów Jazmin Bean – osoby niebinarnej, która w swoim muzycznym projekcie proponuje oryginalną, queerową strategię subwersywną, opartą o monstrualną tożsamość (nie tylko) artystyczną. Jazmin stanowi przykład osoby twórczej, w której przypadku płynne podejście do tożsamości płciowych idzie w parze z lawirowaniem między kontrastującymi ze sobą gatunkami, jak pop i metal.
W numerze publikujemy również obszerny wywiad z muzykiem, multiinstrumentalistą i wokalistą grupy Riverside – Mariuszem Dudą. Jest to zapis rozmowy, którą w ubiegłym roku w murach Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie przeprowadzili z artystą Andrzej Mądro oraz Dawid Kaszuba w ramach międzynarodowej konferencji naukowej pt. „Rock Progresywny: poza czasem, gatunkiem, geografią”. Zgodnie z tematyką konferencji rozmowa oscylowała wokół zagadnienia muzycznej „progresywności”, choć poruszono w niej również wiele innych wątków, jak dorastanie w małym mieście, międzynarodowe sukcesy Riverside, „słowiańskie” brzmienie czy kondycja współczesnej muzyki gitarowej.
Życzymy przyjemnej i satysfakcjonującej poznawczo lektury!
Lista tekstów:
- Dawid Kaszuba – „A pure violation of God’s great creation”: Monstrualna tożsamość Jazmin Bean jako przykład queerowej strategii oporu TUTAJ
- Andrzej Mądro, Dawid Kaszuba – „Jeśli chcesz być naprawdę progresywny, pozbądź się słowa «progresywność»”. Rozmowa z Mariuszem Dudą TUTAJ
- Karolina Kozłowska – Relacje pomiędzy wizerunkiem a twórczością muzyków z grupy Fontaines D.C. TUTAJ
- Dawid Kaszuba – Relacja z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Kultury muzyki popularnej II: Ciała” TUTAJ
- Save the Music – Playlista numeru TUTAJ
