W maju 2025 roku odbyła się w Warszawie konferencja zatytułowana „Co słychać w filozofii muzyki?”, zorganizowana przez Pracownię Filozofii Muzyki Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Akademią Muzyczną im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie. Patronat nad wydarzeniem objęli: pismo MEAKULTURA.pl oraz Fundacja Koherencje. Współorganizatorem przedsięwzięcia była Fundacja MEAKULTURA. W ramach konferencji blisko trzydziestu filozofowów, a także teoretyków i praktyków muzyki z Gdańska, Krakowa, Lublina, Łodzi, Poznania i Warszawy wygłosiło referaty na bardzo różnorodne tematy filozoficzno-muzyczne. Kulminacyjnym punktem programu była zaś dyskusja „Jak (i po co) mówić o muzyce”.
Wydarzenie nawiązywało do pierwszej w dziejach polskiej filozofii konferencji poświęconej filozofii muzyki, która odbyła się w Mogilanach pod Krakowem w roku 2022. Wielu uczestników konferencji mogilańskiej spotkało się w Warszawie ponownie, by sprawdzić, co słychać w interesującej ich dziedzinie. Szczególnie jednak cieszył duży udział przedstawicieli najmłodszego pokolenia.
Niniejszy numer pisma MEAKULTURA.pl jest jednym z owoców majowej konferencji, a składa się na niego kilka elementów.
Jako „przystawkę” proponujemy felieton Tomasza Szubarta, zatytułowany Co słychać u kosa?. Co właściwie czyni dźwięki z naszego otoczenia muzyką? Czym te same dźwięki są dla nas, ludzi, a czym dla tytułowego kosa? Oto pytania filozoficzne, które zadaje sobie i nam autor.
Lekturę dalszej części numeru warto zacząć od wprowadzenia do problematyki filozofii muzyki, dostępnym w dziale EDUKATORNIA. W tekście Co to jest filozofia muzyki? Anna Brożek wyjaśnia, jakie problemy interesują filozofów w muzyce i jak różnorodne mogą być podejmowane przez nich zagadnienia, metody uprawiania badań i style prezentacji ich wyników.
Sporą dawkę tej różnorodności problemów, metod i stylów przynosi dział PUBLIKACJE, czyli nasze „dania główne”. Małgorzata Szyszkowska zarysowuje koncepcję „mocy muzyki” angielskiego filozofa i psychologa Edmunda Gurneya. Bartosz Mariański przedstawia zarys problematyki ontologii muzyki i dyskusję nad zagadnieniem statusu ontycznego utworów muzycznych, prowadzone w gronie współczesnych filozofów analitycznych. Karolina Wahl podejmuje kwestie kontekstów kulturowych krytyki muzycznej – a czyni to na przykładzie recepcji naszych wielkich wirtuozów fortepianu: Fryderyka Chopina i Marii Szymanowskiej.
Ostatni rok obfitował w publikacje o charakterze filozoficzno-muzycznym. My przedstawiamy i rekomendujemy dwie spośród nich w recenzjach przygotowanych przez Iwonę Sowińską oraz Oleksandrę Bogatską.
Na „deser” proponujemy zaś arcyciekawy wywiad przeprowadzony przez Małgorzatę Grajter z Joanem Grimaltem – dyrygentem i filologiem, autorem oryginalnej koncepcji hermeneutyki muzycznej.
Lista tekstów:
- Karolina Wahl – Socjologiczne znaczenie płci w odbiorze wykonawstwa muzycznego przez XIX-wiecznych krytyków na przykładzie recenzji koncertów Fryderyka Chopina i Marii Szymanowskiej TUTAJ
- Tomasz Szubart – Co słychać u kosa? TUTAJ
- Anna Brożek – Co to jest filozofia muzyki? TUTAJ
- Magłorzata Grajter – ”For hermeneutic analysis, I’ve come up with a pretty straightforward five-step tool that can be adapted to any kind of music” – An Interview with Joan Grimalt TUTAJ
- Małgorzata A. Szyszkowska – Edmund Gurney: Na czym polega moc muzyki?[1] (cz. I) WKRÓTCE
- Małgorzata A. Szyszkowska – Edmund Gurney: Na czym polega moc muzyki?[1] (cz. II) WKRÓTCE
- Bartosz Mariański – Panorama współczesnej ontologii muzyki TUTAJ
- Iwona Sowińska-Zając – Julian Paprocki – „Trzy eseje o hermeneutyce muzyki” TUTAJ
- Oleksandra Bogatska – Recenzja książki „Muzyka a umysł” Tomasza Szubarta WKRÓTCE
