Andrzej Urbanik, autor zdjęcia: Marlena Wieczorek

wywiady

Działalność Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej – cele, programy, priorytety

Marlena Wieczorek rozmawia z Andrzejem Urbanikiem – urzędnikiem pracującym w Brukseli.

Marlena Wieczorek:  Jaka jest rola Dyrekcji Generalnej do spraw Edukacji i Kultury (w skrócie EAC)?

Andrzej Urbanik:  Pracujemy zarówno w obszarze polityki jak i dofinansowania projektów. Działalność Dyrekcji jest ściśle określona, między innymi przez traktaty, w których nakreślone są priorytety Unii Europejskiej w zakresie edukacji i kultury. Jednym z nich jest podkreślenie, iż Wspólnota przyczynia się do rozwoju edukacji o wysokiej jakości, poprzez zachęcanie do współpracy między Państwami Członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieranie i uzupełnianie ich działalności. Mówi się też o przyczynianiu do rozkwitu kultur Państw Członkowskich, w poszanowaniu ich różnorodności narodowej i regionalnej, równocześnie wskazując na znaczenie wspólnego dziedzictwa kulturowego. Kolejny nacisk jest położony na politykę kształcenia zawodowego, w szczególności kształcenia przez całe życie.

MW:  Ale te inicjatywy przyjmują określone formy w oparciu o ustalenia polityczne – czy mógłby Pan przedstawić najważniejsze z nich?

AU:  Jest to np. Europa 2020 mająca przygotować gospodarkę europejską na wyzwania następnego dziesięciolecia. Jednym z priorytetów tej strategii jest zwiększenie roli wiedzy, innowacji i edukacji. Ważny jest też Proces Kopenhaski zajmujący się Europejską Współpraca w zakresie Kształcenia i Szkolenia Zawodowego (EWKiSZ).

MW:  Z tego co mi wiadomo EAC współpracuje też z UNESCO?

AU:  Komisja Europejska negocjowała w imieniu Wspólnoty Europejskiej konwencje UNESCO przyjętą 20 października 2005 roku w sprawie ochrony i promocji zróżnicowania dóbr kultury.

MW:  Jakie są jej ustalenia?

AU:  Podkreślano związek pomiędzy kulturą i rozwojem. Nie zapomniano także o newralgicznym temacie dla przeciwników integracji europejskiej, czyli o tożsamości narodowej, której dobra kulturalne i usługi są nośnikiem. W tym kontekście zapisano, iż Państwa mają prawa do określania własnych polityk kulturalnych.

MW:  A jakimi programami obecnie zarządza EAC?

AU:  Jednym ze strategicznych jest Uczenie się przez całe życie o budżecie 7 miliardów Euro. Trwa od 2007 roku do końca 2013. UsPCZ ma 4-sektorowa strukturę, dzielącą się na programy: Comenius (skierowany do szkół podstawowych i średnich), Erasmus (szkoły wyższe), Leaonardo da Vinci (kształcenie i szkolenie zawodowe), Grundtvig (kształcenie dorosłych). Dodatkowo są też programy międzysektorowe (4 kluczowe działania – Rozwój polityki; Nauka języków; IT; Szerzenie dobrych praktyk) oraz Program Jean Monnet (3 kluczowe działania – Akcja Jean Monnet; Europejskie instytucje; Europejskie stowarzyszenia).

MW:  Jaki jest podział budżetu programu „Uczenie się przez całe życie”? Czy podział środków jest równy?

AU:  Nie, procentowo kształtuje się to mniej więcej następująco: Comenius 13%, Erasmus 40%, Leonardo 25% a
Grundtvig tylko 4%.

MW:  Czy są jakieś instytucje pomagające zarządzać programami?

AU:  Narodowe agencje w poszczególnych krajach członkowskich UE prowadzą zarządzanie bieżące programami, np. w Polsce jest to Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, niektórymi obszarami zajmuje się Agencja Wykonawcza do spraw Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego.

MW:  To najważniejsze informacje dotyczące programów z sektora edukacyjnego, a co z kulturą sensu stricto?

AU:  Obecnie, do końca 2013 roku trwa program o nazwie… uwaga [śmiech] Program Kultura. Jego cele to: wspieranie ponadnarodowej mobilności osób działających w sektorze kultury, wspieranie obiegu dzieł oraz wyrobów artystycznych i kulturalnych, a także dialogu między kulturami.

MW:  Czy można stwierdzić, że dla Unii europejskiej zagadnienia dotyczące kultury są istone? Szczególnie w kontekście innych istotnych obszarów…?

AU:  DG EAC przeprowadziła badania pt.: Ekonomia kultury, w celu zwiększenia świadomości ekonomicznego i społecznego znaczenia sektora kultury. Wnioski? Sektor kultury jest dużo większy niż się powszechnie przyjmuje, kultura przyczynia się do innowacyjności ekonomicznej i społecznego rozwoju, w związku z tym stanowi istotną dziedzinę dla Unii Europejskiej.

MW:  Innowacyjnego, społecznego – to zrozumiałe, ale jak konkretnie wygląda to od strony ekonomicznej?

AU:  Sektor kultury jest dużym pracodawcą ma ponad 5.8 miliona pracowników w całej UE czyli ok. 3.1% całkowitej siły roboczej w EU25. Na podstawie badań z 2003 roku obliczono, że sektor kultury jest większy od sektora producentów IT, starsze badania pokazują też jak znaczny ma obrót (ponad 654 miliarda Euro w 2003 w porównaniu z obrotem sektora motoryzacyjnego, który w 2001 roku wyniósł 271 miliarda. Wcześniej tego typu badania nie były przeprowadzane na szerszą skalę, a te o których wspomniałem przyczyniły się między innymi do zmiany optyki w myśleniu o sektorze kultury.

MW:  Rzeczywiście, imponujące. A poza tym – jako katalizator kreatywności – kultura może w świetny sposób promować
integrację europejską?

AU:  Dokładnie. Ten potencjał też wykorzystujemy [śmiech].

MW:  Czy to wszystkie programy związane z kulturą i edukacją?

AU:  Nie – te są jednak największe. Poza tym mamy jeszcze Młodzież w działaniu. Jest to promocja aktywnego obywatelstwa wśród młodych ludzi na poziomie narodowym i europejskim; solidarności, zrozumienia i przepływu informacji. I – wreszcie – Europa dla Obywateli (już nie prowadzony przez EAC), stawiający sobie za cel aktywne zaangażowanie obywateli w życie publiczne i dialog między kulturami. Oba programy kończą się w 2013 roku.

MW:  A co później?

AU:  Wejdą nowe programy Erasmus dla Wszystkich i Kreatywna Europa, które są obecnie przedmiotem intensywnych konsultacji pomiedzy instytucjami Europejskimi.

MW:  Dziękuję za rozmowę.


Pełne zestawienie aktualnych programów Unii Europejskiej dotyczącej edukacji i kultury można odnaleźć w MEAKULTURZE na stronie DOTACJE I ROZWÓJ oraz w wydawnictwach, jakie publikujemy w EUROSTREFIE (dział KOSMOPOLITA).

Wesprzyj nas
Warto zajrzeć