Książka Perła. Obsesje i namiętności Janis Joplin musiała czekać wiele lat, nim pojawiła się na polskim rynku wydawniczym. Powstała w 1992 roku, lecz dopiero od czerwca 2015 r. możemy korzystać z tłumaczenia Lidii Drapińskiej dla wydawnictwa In Rock.
Publikacja ta stanowi intrygującą propozycję dla fanów artystki, a także osób zainteresowanych jej życiem. Już sama okładka rzuca się w oczy – odcienie pomarańczowego, żółtego z podobizną rozwianej i rozśpiewanej Joplin. Jedni powiedzą, że to tylko kolejna biografia, powielanie tematu, inni natomiast zobaczą w niej coś więcej aniżeli typową książkę biograficzną. Perła… skupia się na uczuciach, emocjach, ale również krąży wokół nich, opowiadając losy Janis Joplin. Uczucia, obsesje, namiętności stanowią lejtmotywy, spychając niejako na bok biografię, a jednak cały czas ją przedstawiając. Podkreślić należy, iż owo przedstawienie jest niezwykle prawdziwe – autor nie stara się ukazać idealnego czy wręcz przeidealizowanego wizerunku artystki, lecz podkreśla jej skazy: narkotyki, egoizm, odbijanie mężów dla chwilowej seksualnej rozrywki. Janis Joplin jest w tej książce wielką artystką, legendą, ikoną, ale także kobietą zniszczoną przez własne fetysze i ograniczenia innych ludzi, którzy w swoim wąskim światopoglądzie nie potrafili jej zaakceptować.
Perła… nie kończy się wraz ze śmiercią artystki. Ellis Amburn opisuje także dalsze losy przyjaciół Janis – stypę czy momenty, kiedy dowiedzieli się oni o jej przedawkowaniu. Początek książki również nie należy do klasycznych: „urodziła się tego dnia, w tym miejscu”. Zamiast tego autor zastanawia się – i pyta rozmaitych mieszkańców Port Arthur – dlaczego nie ma tu niczego, co upamiętniałoby legendę tej rockowej, bluesowej oraz soulowej śpiewaczki. Nie znajdziemy w tym mieście ani ulicy im. Janis Joplin, ani jakiegokolwiek pomnika, a dom, w którym przyszła na świat, został zburzony. Zawsze pragnęła bezwarunkowej akceptacji, rodzinne miasto poskąpiło jej tego nawet po śmierci.
To, jaka jest ta książka, dobitnie odzwierciedla już sam tytuł – pełna obsesji, namiętności, uczuć czy słów nieokiełznanych. Autor bezceremonialnie opisuje życie Janis Joplin, podpierając swoją narrację cytatami, fragmentami wywiadów, wypowiedziami osób, które bezpośrednio znały artystkę. Jego zaangażowanie jest niezwykłe, łatwo zauważalne – jak sam wspomina, zjechał tysiące kilometrów, by odnaleźć ludzi znających Janis, przeczytał poprzednie biografie. Co ciekawe, Ellis Amburn w Perle… podkreśla, które ze zdań mogą uchodzić za legendę bądź wspomina, co sam sądzi na dany temat, a nie narzuca czytelnikowi jednej, „autentycznej” wersji. Podobnie wyglądają wypowiedzi – często odmienne – różnych postaci dotyczące tego samego zdarzenia. Inna perspektywa, wspomnienia zatarte przez czas (lub narkotyki) – to wszystko ma niebagatelny wpływ na naszą pamięć o przeszłości, jej przypominanie lub opowiadanie. Pomimo tego, Ellis Amburn poniekąd podtrzymuje czy też potwierdza legendę postaci Janis Joplin, świetnie oddając nie tylko ówczesne realia, światopoglądy, stosunki międzyludzkie, ale także przedstawiając jej losy, wyjątkowość, odmienność, umiłowanie wolności.
Z kart biografii wyłania się obraz kobiety, hippiski, bitniczki, nietuzinkowej indywidualności, której dusza i ciało wyrywały się ku nieskrępowanemu życiu, w którym nie było miejsca na fałsz czy jakiekolwiek ograniczenia. Brało się wszystko, pełnymi garściami czerpało z tego, co przyniósł los. Nie marnowało się żadnych szans, pomimo wszelkich przeciwności, kłód rzucanych pod nogi zarówno przez innych ludzi, jak i siebie samego.
Perłę… polecam każdemu, kto nie szuka typowej biografii, lecz czegoś więcej i mniej zarazem. Więcej, gdyż życie tak świetnej artystki to jedna wielka namiętność oraz obsesja, które wręcz wylewają się z czytanych stron i doskonale oddają niuanse drogi do sławy Janis Joplin, a także losy osób z nią związanych. Mniej, ponieważ nie jest to typowa książka o wybitnej postaci sceny muzycznej, nie skupia się na klasycznych biograficznych elementach, lecz uwypukla konkretny aspekt, ten najbardziej istotny. Perła została wzbogacona o serię rozmaitych zdjęć, plakatów samej Janis oraz m.in. zespołu Big Brother czy jej szkolnych kolegów. Ponadto znajdziemy tu raport koronera, pełną dyskografię, a także bibliografię i dwustronną zakładkę do książki z wizerunkiem artystki.
Dane bibliograficzne:
Amburn Ellis, Perła. Obsesje i namiętności Janis Joplin, przeł. Lidia Drapińska, In Rock, Czerwonak 2015.
Amburn Ellis, PEARL. The obsessions and passions of Janis Joplin, Hachette Book Group, New York 1992.
Spis treści:
Podziękowania
- Miasto bez litości (1943–1962)
- The Anxious Asp (1963–1965)
- Big Brother and the Holding Company (1966)
- W Monterey (1967)
- Seks, narkotyki i tanie podniety (1968)
- Królowa i jej dwór (1969–1970)
- Kris Kristoferson (1970)
- Seth Morgan (1970)
- Drinki stawia „Perła” (1970)
Epilog
Dyskografia
Bibliografia
