OD REDAKCJI: Młodzi dziennikarze i krytycy – Uczestnicy Mentoringu Dziennikarskiego Fundacji MEAKULTURA – spotkali się z młodymi muzykami – Uczestnikami programu mentoringowego Akademia PRO realizowanego przez Hashtag Ensemble – podczas koncertu w siedzibie zespołu. Udział w wydarzeniu zaowocował wywiadem zrealizowanym przez młodych, zdolnych uczestników dwóch programów mentoringowych. Mentoring Dziennikarski pytał, Akademia PRO odpowiadała – poniżej efekty zestawienia obu światów.
Aleksandra Demowska-Madejska – koordynatorka i kuratorka programu mentoringowego Akademia PRO Hashtag Ensemble opowiada o projekcie: czym jest, jakie są jego założenia i cele, kogo dotyczy.
Partnerem programu Mentoring Dziennikarski jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
Rozmowę przeprowadzili: Weronika Gryboś, Hanna Kubaszewska, Adrianna Michalska, Marta Nowakowska, Kinga Richter, Ziemowit Słodkowski.
_____
Aleksandra Demowska-Madejska: Akademia PRO Hashtag Ensemble to odpowiedź na potrzeby studentów oraz profesjonalnych muzyków, którzy pragną poszerzyć swoje umiejętności w zakresie wykonawstwa i interpretacji muzyki awangardowej. W profesjonalnej i przyjaznej atmosferze uczestnicy mają szansę nie tylko rozwijać się artystycznie, lecz także zdobywać podstawową wiedzę z zakresu kreowania własnej marki artystycznej oraz produkcji koncertów muzyki nowej. Mówiąc o profesjonalnej atmosferze, mamy na myśli również odpłatną i równościową przestrzeń pracy.
W ramach naszych spotkań – z uczestnikami wyłonionymi w drodze konkursu – stają się oni częścią zespołu Hashtag Ensemble. Wspólnie wykonujemy koncerty, interpretujemy najnowsze utwory, w tym liczne premiery dzieł polskich i zagranicznych kompozytorów.
Jako kuratorka projektu, w porozumieniu ze studentkami i studentami Akademii PRO oraz tutorami, dobieram odpowiedni dla nich program utworów solowych i zespołowych, tak aby mogli zaprezentować w ramach dedykowanego im koncertowi, swoje interpretacje. Niezależnie od zajęć w ramach Akademii uczestnicy mają także okazję współtworzyć z nami koncerty, zarówno w siedzibie zespołu – Hashtag Lab – jak i podczas prestiżowych festiwali muzyki nowej. Przykładowo, w tym roku troje z nich wystąpiło z nami w NOSPR-ze podczas Festiwalu Prawykonań. Każdy uczestnik Akademii współpracuje nie tylko ze mną, ale również z opiekunem artystycznym („tutorem”) – członkiem Hashtag Ensemble, reprezentującym odpowiednią dziedzinę muzyczną. Od tego roku otworzyliśmy również możliwość udziału w Akademii dla dyrygentek i dyrygentów.
Zawsze jesteśmy dostępni i gotowi do wspólnego poszukiwania odpowiedzi na niekiedy trudne pytania – zarówno dotyczące interpretacji muzyki nowej, jak i realiów rynku, w których funkcjonujemy my oraz zaprzyjaźnione zespoły muzyki współczesnej.
Akademia PRO łączy w sobie zarówno aspekty artystyczne, jak i elementy samorozwoju pozamuzycznego. Daje realną możliwość wejścia w świat zawodowej działalności artystycznej – chociażby poprzez kontakt z doświadczonymi muzykami, działającymi w zawodzie od wielu lat – bez sztucznego dystansu między wykładowcą a studentem.
Szanujemy profesjonalne wykształcenie uczestników i staramy się odpowiadać na ich indywidualne potrzeby rozwojowe związane z muzyką najnowszą. Regularnie organizujemy także spotkania poświęcone improwizacji i performatyce, również z udziałem zagranicznych artystów.
* * *
Mentoring Dziennikarski: Czy edukacja akademicka przygotowuje do wykonawstwa i pracy z muzyką współczesna? Czy pojawiły się jakieś luki, które zostały wypełnione przez program mentoringowy i występ w Hashtag Lab?
Agata Francuz (skrzypce): Podczas studiów na Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu nie miałam możliwości regularnej nauki wykonawstwa muzyki współczesnej, ponieważ program nie obejmował takiego profilu specjalizacji. Jednak podczas mojej 5-letniej nauki miałam okazję kilkukrotnie wziąć udział w projektach orkiestrowych Sound Factory, w ramach których po raz pierwszy zetknęłam się z wykonawstwem utworów współczesnych. Były to dla mnie cenne i inspirujące doświadczenia, które rozbudziły moje zainteresowanie tą dziedziną. Szkoda, że ten ważny i aktualny obszar muzyki nie był bardziej obecny w toku kształcenia.
Adrian Palmowski (klarnet): Uważam, że edukacja akademicka, dzięki utworom komponowanych w katedrze kompozycji, przygotowuje nas do wykonywania muzyki współczesnej. Jest wiele okazji koncertowych, na których możemy zaprezentować dzieła zawierające przeróżne techniki wykonawcze. Program mentorski Hashtag Lab pozwala zanurzyć się głębiej w zagadnienia dotyczące muzyki nowej oraz zapewnia prace z muzykami specjalizującymi się w tej dziedzinie.
Łucja Chyrzyńska (flet): Wydaje mi się, że mogłoby być lepiej. Generalnie uważam, że o muzyce współczesnej mówi się za mało już na wcześniejszych etapach edukacji. Dopiero na studiach zagłębiamy się bardziej w tendencje wieku XX i dotykamy zaledwie cząstki tego, co dzieje się w tym momencie. Ta luka w wiedzy teoretycznej wpływa bezpośrednio na warsztat wykonawczy instrumentalistów, a przede wszystkim na ich interpretację i rozumienie przedstawianej przez współczesnych twórców materii dźwiękowej. Program mentoringowy umożliwia ugruntowanie tej wiedzy na płaszczyźnie nie tylko teoretycznej, lecz także praktycznej – co uważam za jego największy atut.
Michał Bień (wiolonczela): Pomimo zróżnicowanego repertuaru, który większość studentów polskich uczelni muzycznych realizuje w ramach programu studiów, muzyka nowa nie często pojawia się w programach egzaminacyjnych. Warto zaznaczyć również, że częstym zjawiskiem jest klasyfikowanie twórczości np. Witolda Lutosławskiego jako muzyki nadal współczesnej, co w dzisiejszych czasach po prostu mija się z prawdą. Prowadząc praktykę dydaktyczną na uczelni, niejednokrotnie zdarzało się, że studenci i studentki zwracali się do mnie z prośbą o pomoc w interpretacji i realizacji współczesnego zapisu poszczególnych elementów nowych technik wykonawczych. Ja również umiejętności te zdobywałem dopiero po studiach bądź w trakcie letnich kursów kameralnych, dlatego nie dziwię się, że problemy tego typu pojawiają się podczas pierwszych prób tworzenia własnych interpretacji tego typu dzieł. Wykłady organizowane przez Hashtag Lab pomogły więc rozszerzyć posiadaną przeze mnie na ten temat wiedzę oraz poszerzyć swoje horyzonty, m.in. w zakresie implementacji technik wykonawczych rozszerzonych dzięki zastosowaniu elektroniki.
Gabriela Graboń (altówka): Edukacja akademicka skupia się bardziej na tradycyjnych technikach wykonawczych i klasycznym repertuarze. Zagadnienia muzyki nowej poruszane są w bardzo wąskim zakresie, często bez odpowiedniej podbudowy teoretycznej i praktycznej. Program mentoringowy, taki jak Hashtag Lab, jest cennym uzupełnieniem tradycyjnej ścieżki edukacji, ponieważ oferuje możliwość pracy z mentorami, którzy mają doświadczenie w muzyce współczesnej, a także umożliwia udział w różnych koncertach, wydarzeniach i festiwalach.
Julia Kurzydlak (dyrygentura): Myślę, że zależy to od tego, czy ktoś się muzyką współczesną interesuje i jak bardzo chce się nią zajmować. Na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, który właśnie kończę, są możliwości, aby uczyć się wykonywania muzyki współczesnej. Od kilku lat funkcjonuje tam prowadzony przez Ignacego Zalewskiego i Przemysława Zycha Chopin University Modern Ensamble i w ramach zajęć z praktyki wykonawczej muzyki nowej nauczyłam się tam bardzo wiele. To, co natomiast daje program mentoringowy, to możliwość pracy z muzykami bardzo doświadczonymi w tej dziedzinie, którzy są na innym etapie rozumienia, i opanowania współczesnych technik, co ode mnie jako dyrygentki wymaga znacznie więcej niż współpraca z innymi studentami.
* * *
Mentoring Dziennikarski: W jaki sposób Hashtag Lab pomógł w przełamaniu barier między muzyką współczesną a odbiorcami?
Agata Francuz (skrzypce): Hashtag Lab pomógł w przełamaniu barier między muzyką współczesną a odbiorcami poprzez tworzenie przestrzeni otwartej na eksperyment, dialog i nowe formy prezentacji muzyki. Dzięki nowatorskim projektom, łączeniu różnych dziedzin sztuki oraz pracy warsztatowej z publicznością zespół skutecznie oswajał słuchaczy z muzyką współczesną i budował ich zaangażowanie.
Adam Palmowski (klarnet): Głównym czynnikiem przełamującym barierę jest atmosfera panująca przed koncertem, w trakcie koncertu, jak i po koncercie. Dzięki kameralnej siedzibie odbiorcy mogą przedyskutować program czy podzielić się wrażeniami z koncertu.
Łucja Chyrzyńska (flet): Inicjatywy i koncerty organizowane w Hashtag Labie mają przeróżne odsłony i kierowane są do szerokiego grona odbiorców. Członkowie zespołu bardzo świadomie budują przestrzeń, w której muzyka współczesna staje się bliższa, bardziej zrozumiała i emocjonalnie dostępna. Forma wydarzeń – często otwarta, interaktywna, eksperymentalna i pełna dialogu – sprawia, że znika dystans między sceną a publicznością. Spotkania w Labie to nie tylko koncerty, ale też okazja do rozmów, poznawania nowych kontekstów, a nawet wspólnego tworzenia. Dzięki temu muzyka współczesna przestaje być czymś „trudnym” czy hermetycznym – staje się czymś żywym, co można poczuć, zrozumieć i przeżyć na własny sposób.
Michał Bień (wiolonczela): Uważam, że kluczowa tu jest atmosfera koncertów oraz samej siedziby tworzona przez zespół. Świetne jest to, że ludzie, przychodząc na wydarzenia w Labie, mogą poczuć się jak integralna część całego wydarzenia, mają możliwość bezpośredniego i obcowania z artystami. Pozwala im to zbliżyć się do tego środowiska w sposób naturalny.
Gabriela Graboń (altówka): Hashtag Lab pomógł w przełamaniu barier między muzyką współczesną a odbiorcami poprzez stworzenie przestrzeni, w której młodzi artyści mogą podzielić się zdobytymi umiejętnościami z publicznością. Jest to szczególnie ważne w kontekście nawiązywania dalszych współprac oraz możliwości kształtowania swojej ścieżki zawodowej i artystycznej.
Julia Kurzydlak (dyrygentura): Hashtag Lab jest przede wszystkim miejscem niesamowicie przyjaznym dla każdego, kto do niego wchodzi, i jest dzięki temu pretekstem do poszukania, dowiedzenia się czegoś o muzyce nowej, pójścia na pierwszy koncert. Dużo łatwiej jest zachęcić publiczność niezaprzyjaźnioną (jeszcze) z muzyką współczesną do jej eksplorowania w luźnej atmosferze, w sąsiedztwie, poprzez wydarzenia dla różnych grup wiekowych i w ciekawych, niestandardowych formach. Pewną bolączką muzyki współczesnej jest to, że często na koncertach są tylko inni twórcy i wykonawcy tej muzyki – tworzy się pewna bańka. W Hashtag Labie jest zupełnie inaczej, tutaj publiczność jest zróżnicowana i to jest totalnie piękne.
* * *
Mentoring Dziennikarski: Jakie są Twoje doświadczenia związane z pracą z mentorami w ramach programu? Jakie korzyści dostrzegasz w takiej współpracy?
Agata Francuz (skrzypce): Przede wszystkim pozwala na indywidualne podejście do interpretacji utworu oraz głębsze zrozumienie zapisu muzyki współczesnej. Taka współpraca sprzyja otwartej komunikacji, eksperymentowaniu i szukaniu niestandardowych rozwiązań wykonawczych. Pozwala także na szybsze rozwiązywanie problemów technicznych i muzycznych oraz buduje zaufanie i twórczą więź, co przekłada się na bardziej autentyczne i świadome wykonanie.
Adrian Palmowski (klarnet): Dzięki pracy z mentorami nauczyłem się więcej na temat technik wykonawczych na mój instrument, które przekładają się również na poprawę warsztatu instrumentalnego w jego całokształcie. Jako osoba stosunkowo nowa w materii wykonawstwa muzyki nowej możliwość obserwacji muzyków i dzielenia sceny wraz z nimi jest jedną z najlepszych metod rozwoju.
Łucja Chyrzyńska (flet): Miałam okazję współpracować z członkami Hashtag Ensamble przy realizacji paru koncertów oraz widywałam się z Anią Karpowicz na indywidualne sesje mentoringowe. Każde doświadczenie z członkami zespołu – podczas prób, koncertów, spotkań czy organizowanych dla nas wykładów – znacząco wpływało na mój wielopłaszczyznowy rozwój jako flecistki specjalizującej się w wykonawstwie muzyki nowej. Przebywanie w wyjątkowym „hashtagowym” ekosystemie stale mnie inspiruje i motywuje do podejmowania odważnych artystycznych decyzji.
Michał Bień (wiolonczela): Bardzo doceniam życzliwość mentorów oraz tak naprawdę koleżeński charakter relacji, na który od początku kładą wszyscy nacisk. Na samym wstępie Ola, nasza opiekunka stażu i altowiolistka zespołu, zaznaczyła, że w Labie wszyscy są równi, a jedyne, co nas od siebie różni, to po prostu ilość doświadczenia w kwestii wykonawstwa muzyki nowej. Pozwoliło to mi w bardzo naturalny sposób czerpać z ich doświadczenia.
Gabriela Graboń (altówka): Współpraca z mentorami w ramach programu była niezwykle wartościowa, ponieważ pozwoliła mi zdobyć cenne wskazówki i doświadczenie od osób, które już odniosły sukces w świecie muzyki współczesnej. Korzyści, które dostrzegam w tej współpracy, to przede wszystkim możliwość nauki od najlepszych, a także otwarcie na nowe podejścia do interpretacji muzyki, które różnią się od tych tradycyjnych. Mentorstwo daje także poczucie bezpieczeństwa w twórczym procesie, dzięki czemu można eksperymentować i rozwijać się w pełni.
Julia Kurzydlak (dyrygentura): Cała ekipa Hashtag Ensamble to naprawdę wspaniali ludzie. Moją mentorką jest Lilianna Krych, z którą miałam przyjemność współpracować jako jej asystentka przy różnych projektach jeszcze przed Akademią Pro, więc jest to pewna kontynuacja naszych wcześniejszych wspólnych przygód. Mogłabym tutaj wychwalać i dziękować godzinami, bo tak zdrowe relacje mistrz–uczeń w środowisku dyrygenckim nie są normą. Możliwość poradzenia się, wspólnej pracy nad utworami, profesjonalnego oka z zewnątrz na moją własną pracę i ogrom wsparcia są nieocenione.
* * *
Mentoring Dziennikarski: Co z mentoringu wspominasz najlepiej – możliwość pracy z ekspertami, możliwość poznania innych początkujących muzyków, a może jeszcze coś innego?
Agata Francuz (skrzypce): Dzięki Akademii Hashtag PRO zyskałam inspirację i motywację do dalszego rozwoju. Obserwowanie pracy zespołu Hashtag pozwala mi uczyć się nowych technik, podejścia do interpretacji czy rozwiązywania problemów wykonawczych. Taka wymiana doświadczeń poszerza moje horyzonty, pokazuje inne perspektywy i uczy pokory, a jednocześnie dodaje odwagi, by stawiać sobie wyższe cele. Praca w takim otoczeniu rozwija nie tylko umiejętności, ale też świadomość artystyczną i muzyczną wrażliwość.
Adrian Palmowski (klarnet): Najlepiej wspominam koncerty oraz możliwość współpracy z innymi członkami mentoringu Hashtag Lab. Dzięki ich zaangażowaniu oraz możliwości wspólnego poznawania technik i repertuaru muzyki nowej było dużo przyjemniej dzielić się przemyśleniami oraz doświadczeniami.
Łucja Chyrzyńska (flet): Każde doświadczenie związane z programem uznaję za jednakowo piękne i rozwijające. Przekraczając próg Labu, poznałam wspaniałych muzyków, którzy są równocześnie niezwykle ciepłymi i serdecznymi osobami. To nie tylko spotkania z ekspertami i pozostałymi członkami Akademii PRO – to prawdziwe relacje, rozmowy, inspiracje. Możliwość pracy w tak otwartym, wspierającym środowisku sprawiła, że poczułam się częścią większej całości, w której każdy głos ma znaczenie.
Michał Bień (wiolonczela): Możliwość pracy z tak wyjątkowym zespołem jest świetna, ale jestem szczególnie wdzięczny za wszystkie nowe znajomości, które zawarłem. Niektórych uczestników znałem już ponieważ spotkaliśmy się podczas innych projektów artystycznych bądź nawet studiów na tej samej uczelni. Staż w Hashtag Labie pozwolił mi jednak poznać się z kilkoma świetnymi artystami, z którymi już próbujemy nawet tworzyć razem nowe formacje oraz jestem pewny, że pozostaniemy ze sobą w kontakcie nie tylko ze względów zawodowych, ale również tych koleżeńskich.
Gabriela Graboń (altówka): Z mentoringu najlepiej wspominam możliwość wzięcia udziału w licznych koncertach, które wzbogaciły moje doświadczenia artystyczne. Miałam możliwość wykonania interesujących dzieł kameralnych i solowych, których na pewno nie poznałabym bez udziału w Akademii Pro. Drugim ważnym elementem było spotkanie innych początkujących muzyków, z którymi dzieliliśmy się doświadczeniami i wzajemnie inspirowaliśmy.
Julia Kurzydlak (dyrygentura): Myślę, że bycie częścią Akademii Pro to po prostu jedna wielka frajda. Bardzo się cieszę, że poznałam tak cudownych ludzi jak inni uczestnicy, bardzo wiele uczę się również od nich, każdy wnosi ogrom swojego doświadczenia, specyfiki instrumentu, możemy się tym wszystkim dzielić. Bardzo dużo dają mi wspólne koncerty, zawsze jest przy nich przestrzeń na odkrycie, poszukanie czegoś nowego. Program daje też dużo takiej bardzo praktycznej wiedzy, z zakresu promowania się, sposobów zapisu nutowego, więc ogrom dobra – to będę wspominać najlepiej. 🙂
