5 kwietnia 2019 r. minęła 25 rocznica śmierci Kurta Cobaina, artysty, który w ciągu zaledwie kilku lat stał się ikoną tzw. pokolenia X. W 1987 r. powołał do życia zespół będący jedną z największych gwiazd stylu grunge – Nirvanę. Na początku do składu weszli Krist Novoselic (bas) i Aaron Burckhard (perkusja) i Cobain, który wziął na siebie obowiązki wokalisty, gitarzysty i autora zdecydowanej większości utworów wykonywanych przez formację w całym okresie działalności.
Buntowniczy, introwertyczny, wrażliwy i nieobliczalny – idol nastolatków przełomu lat 80. i 90. Jego śmierć była wielkim wstrząsem dla młodzieży. Nie bez powodu był porównywany do Jima Morrisona, którego teksty, styl bycia i przekonania bardzo szybko stały się rodzajem przewodnika dla pokolenia dzieci-kwiatów. Obaj trafili do niesławnego Klubu 27 – gwiazd, które umarły mając 27 lat.
Trudne dzieciństwo i okres dorastania miały bardzo duży wpływ na późniejsze dokonania Cobaina, co było widoczne w jego tekstach, agresywnej muzyce i grafikach. On sam uważał, że jego twórczość jest nadinterpretowana i wcale nie widzi się w roli głosu pokolenia. Kombinacja cech charakteru, trudności w odnalezieniu się w roli gwiazdy, a także problemów osobistych wywołały długotrwałą depresję, która w ostatnich latach życia doprowadziła do silnego uzależnienia od narkotyków.
Wokalista został znaleziony martwy we własnym domu w Seattle, a jego śmierć przez lata obrosła w różnego rodzaju plotki i domysły (oficjalny raport stwierdza samobójstwo z użyciem broni palnej, ale wiele osób twierdzi, że mogła być w to zamieszana m.in. jego żona Courtney Love).
Ćwierć wieku to dużo. Pojawiło się i zniknęło wielu artystów, grunge funkcjonuje jako zaledwie jeden z wielu podgatunków w muzyce rockowej, ale gwiazda Nirvany świeci nadal. Stale sprzedają się nagrania i gadżety związane z zespołem. Z ciekawostek: sweter, w który był ubrany Cobain w trakcie omawianego niżej występu, sprzedał się ostatnio za ponad 330 tys. dolarów (a jego wartość zwiększał fakt, że nigdy po nagraniu nie był prany).
1 listopada 2019 r. miało miejsce ponowne wydanie albumu MTV Unplugged In New York z dopiskiem 25. rocznica. Premiera pierwszej edycji, nagranej w najbardziej znanym składzie (Cobain, Novoselic, Grohl) wspieranym przez Pata Smeara (gitarzystę wspomagającego w trakcie występów) oraz zaproszonych gości, odbyła się już po śmierci Cobaina, w momencie gdy reszta członków zespołu uznała, że wraz z odejściem Kurta zespół przeszedł do historii (w późniejszych latach trwały batalie muzyków z wdową o prawa autorskie). Album był zapisem sesji w studiach Sony w modnej wtedy konwencji kameralnego koncertu akustycznego z udziałem niewielkiej publiczności (w jego trakcie zarejestrowano zarówno dźwięk jak i obraz, który w 2007 r. posłużył do wydania DVD z pełną wersją występu w stosunku do transmisji telewizyjnej). Nagranie dźwiękowe w ciągu trzech pierwszych lat pokryło się pięciokrotną platyną w samych tylko Stanach Zjednoczonych.
Na wydawnictwo wybrano zarówno utwory Nirvany (pochodzące z albumów Bleach, Nevermind i In Utero) jak i innych artystów: Davida Bowiego, Leada Bellego, The Vaselins i Meat Puppets (Kris i Curt Kirkwood gościnnie dołączyli w trakcie wykonywania trzech utworów z ich dyskografii).
Sam koncert należy uznać za udany, chociaż nie ustrzeżono się kilku wpadek, zarówno wokalnych jak i w sferze instrumentalnej. O ile u innych wykonawców najpewniej byłoby to uznane za błąd, który należy koniecznie wyeliminować (np. przez późniejszą nakładkę studyjną w trakcie przygotowywania materiału do wydania), to w przypadku Nirvany potknięcia dodają autentyczności i wskazują na dużą spontaniczność wykonawczą. Czasem może trochę razić zbyt głośna reakcja publiczności (co w mojej ocenie było cechą wszystkich nagrań z cyklu MTV Unplugged) zwłaszcza po bardziej wyciszonych piosenkach. Niemniej, podobnie jak w przypadku innych artystów, którzy zdecydowali się na taki rodzaj występu (m.in. przebojowy Eric Clapton, Kiss, Neil Young, Rod Stewart, a w Polsce – Kult czy Hey), Nirvana pokazała zupełnie inne oblicze – spokojniejsze, bardziej melodyjne, co wcale nie oznacza, że nudniejsze, bo pozbawione elektrycznego pazura. Oczywiście dobrym posunięciem było zrezygnowanie z utworów takich jak Smells Like Teen Spirits czy Territorial Pissings, które mogły wiele stracić na akustycznej aranżacji. Bardzo dobre okazały się kowery, chociaż decydenci MTV nie do końca byli zadowoleni z ich doboru i zaproszenia członków zespołu Meat Puppets zamiast gwiazdy w typie muzyków Pearl Jam czy Alice In Chains (oba zespoły miały z resztą swoje sesje w tym cyklu).
Wracając do najnowszego wydania: do dotychczasowej listy utworów dodano pięć dodatkowych w innych wersjach niż podstawowe – zostały oznaczone dopiskiem Rehearsal. Wcześniej można było je usłyszeć na wspomnianym już wydawnictwie DVD, teraz dostępne są także na podwójnym winylu i w streamingu. Czy wnoszą coś nowego? Raczej nie, są raczej ciekawostką ukazującą proces powstawania albumu. To surowe wykonania (opatrzone m.in. uwagami muzyków) utworów, które w dopracowanej postaci ujrzały światło dzienne ćwierć wieku temu. Trochę szkoda, że oprócz specjalnej edycji 2xLP na kolorowym nośniku, nie dodano nic ponadto – ale możliwe, że już nic więcej wartościowego w trakcie tej sesji nie powstało i nie jest warte w ogóle publikacji (na DVD dodatkowo dochodzą wywiady z fanami).
Dla fana Nirvany będzie to pozycja obowiązkowa (nie ukrywajmy, że po prostu fajnie prezentuje się na półce i nie trzeba włączać telewizora żeby usłyszeć wszystkie dostępne utwory z tego koncertu). Pozostali słuchacze, którzy posiadają wersję CD, w moim odczuciu, nie będą zainteresowani kupnem wydania rocznicowego wyłącznie dla pięciu dodatkowych wprawek.
Kurt Cobain – wokal wiodący, gitara akustyczna
Krist Novoselic – bas akustyczny, akordeon, gitara rytmiczna akustyczna
Dave Grohl – perkusja, wokale wspomagające, bas akustyczny
Pat Smear – gitara akustyczna
Gościnnie:
Lori Goldston – skrzypce
Cris Kirkwood – bas akustyczny, wokale wspomagające
Curt Kirkwood – gitara akustyczna
(C) 2019 UMG
1. About A Girl
2. Come As You Are
3. Jesus Doesn’t Want Me For A Sunbeam
4. The Man Who Sold The World
5. Pennyroyal Tea
6. Dumb
7. Polly
8. On A Plain
9. Something In The Way
10. Plateau
11. Oh, Me
12. Lake Of Fire
13. All Apologies
14. Where Did You Sleep Last Night?
15. Come As You Are (Rehearsal)
16. Polly (Rehearsal)
17. Plateau (Rehearsal)
18. Pennyroyal Tea (Rehearsal)
19. The Man Who Sold The World (Rehearsal)
Dofinansowano ze środków Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Artystów ZAiKS
Jedyne takie studia podyplomowe! Rekrutacja trwa: https://www.muzykawmediach.pl/
