Piła to miasto położone w województwie wielkopolskim nad Gwdą, które zamieszkuje niecałe 80 tys. mieszkańców. W 2013 roku będzie obchodziło pięćsetlecie swojego istnienia. Historia wiąże je z postacią Stanisława Staszica, wybitnego pisarza, poety, filozofa, geologa i księdza. Tu sięgają jego korzenie, przez lata zarówno jego dziadek, jak i ojciec sprawowali funkcję burmistrza Piły. Do dziś w mieście znajduje się dom Stasziców. Miejsce to od XVIII wieku przekształciło się z folwarku w muzeum urodzonego tam w 1755 roku jednego z większych europejskich uczonych doby oświecenia. Co więc dzieje się w grodzie Staszica, jaka brzmi tu muzyka, jaką strawę dla ducha proponuje się jego mieszkańcom? Zapraszam na krótki spacer po mieście!
Instytucje kultury
DOKĄD PÓJŚĆ?
Regionalne Centrum Kultury Fabryka Emocji
Jak w większości miast, tak i w Pile nieodzownym centrum szerzenia sztuki, nie tylko muzycznej, jest Dom Kultury. Tutaj funkcję tę pełni Regionalne Centrum Kultury Fabryka Emocji, które powstało z połączenia Pilskiego Domu Kultury i klubu seniora Zacisze. Odgrywa ono wiele ról. Potrafi być filharmonią, operą czy teatrem, bardzo dobrze sprawdzając się w każdym wcieleniu. Z tego względu chętnie zjeżdżają do niego filharmonie i orkiestry, a wśród nich m.in. Filharmonia Poznańska. Sala widowiskowa i istniejąca tam scena tworzą świetne miejsce nawet dla siedemdziesięcioosobowej orkiestry symfonicznej. Miła atmosfera i warunki akustyczne przyciągają do Piły aktorów i muzyków.
PDK, Fabryka Emocji, autorka zdjęcia Alicja Glapan.
Muzeum nie tylko dla nocnych Marków
Muzeum Okręgowe w Pile wraz z Muzeum Stanisława Staszica i Biurem Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych co roku oferuje spotkania ze sztuką i artystami pod hasłem Noc Muzeów. W tym czasie muzeum jest otwarte do późnych godzin nocnych, podczas których zainteresowani mogą brać udział w licznych wykładach i pokazach widowiskowych, zwiedzać wystawy oraz bawić się podczas zaplanowanych imprez. Te chwile to możliwość obcowania ze sztuką i nauką. Za każdym razem Noc Muzeów przebiega pod określonym hasłem. Podczas imprezy uczestnicy mają możliwość nieodpłatnego zwiedzenia stałych ekspozycji muzeum i nowych wystaw czasowych stworzonych w ramach aktualnego tematu Nocy Muzeów. Wydarzenie to słynie w mieście z genialnych wernisaży.
Muzeum Okręgowe, autorka zdjęcia Alicja Glapan.
Zakątki
W przyległym do Muzeum Stanisława Staszica ogródku znajduje się zaaranżowana scenka, która w okresie letnim, kiedy ogród obfituje w zieleń, jest doskonałym miejscem na kameralne koncerty jazzowe. Odbywają się one tam tylko kilka razy w roku. Często ogródek tworzy drugą, małą scenę pilskich festiwali. Tak opisuje go śp. Andrzej Tadeusz Brzeski, muzyk jazzowy i kompozytor, a zarazem mieszkaniec Piły:
Odkrycie sceny letniej pn. Ogródek Staszica jest genialne z kilku powodów: jest on ukryty w centrum miasta, ma w pobliżu wiele miejsc parkingowych, wspaniałą akustykę, estetykę – ładny polbruk, elegancki płot, dużo zieleni. Ma swój specyficzny klimat. Zaryzykuję stwierdzenie, że jest to najbardziej reprezentacyjna scena letnia w Pile. Najbardziej lubiana przez artystów i na pewno przez słuchaczy też. Pomimo, że dochodzą do tego miejsca odgłosy miasta, to nie są one natrętne, są jakby naturalnym tłem dla muzyki. Nawet odpadający tynk ze ściany starej kamienicy tworzy wspaniałą, wręcz godną zachwytu scenografię w odpowiednim oświetleniu [1].
Staszicowski Ogródek stworzył Wojciech Beszterda, pracownik muzeum oraz pilski fotografik.
Ogródek przy Muzeum, autor zdjęcia: Wojciech Beszterda.
Piła niestety nie posiada typowych miejsc, w których codziennie odbywałyby się koncerty i miałyby one swój określony styl. Scenę dla przyjeżdżających do Piły muzyków tworzą niektóre lokale. Na przykład miłośników bluesa zachęcą jam sessions organizowane w pubie Classic albo kameralne spotkanie w restauracji Pomarańczowy Fortepian przy dobrym winie i wykwintnym jedzeniu.
Festiwale
Festiwal Teatralny Teatr – pasja rodzinna!
Znany i najbardziej lubiany w Pile jest Festiwal Teatralny Teatr – pasja rodzinna!. Powstał on kilkanaście lat temu, a jego pomysłodawcą był działający ówcześnie pod starą nazwą Dom Kultury. Impreza ta na stałe zapisała się w kulturalnej wizytówce miasta i jest przez mieszkańców wysoko ceniona. Początkowo festiwal prezentował teatry rodzinne. Występowały na nim wówczas rodziny aktorskie, jednak po trzeciej edycji konwencję zmieniono i odtąd festiwal promowany jest jako wydarzenie poświęcone sztuce jednoczącej wokół siebie wszystkich członków rodziny. Festiwal przyciąga na wystawiane przez znanych polskich aktorów sztuki teatralne całe rodziny, które w ten sposób spędzają z sobą czas. Do tej pory odbyło się dwanaście edycji festiwalu i z roku na rok wyczekuje go coraz większe grono odbiorców. Festiwal odbywa się w listopadzie.
Autor zdjęcia: Zbigniew Klipow.
Music Festival & Master Class
Dla wybrednych odpowiednim wydarzeniem będzie festiwal muzyki poważnej, który odbywa się podczas wakacji. Music Festival & Master Class to znakomita okazja do kontaktu ze wspaniałym wykonawstwem i literaturą muzyczną, a dla młodzieży kształcącej się muzycznie – szansa na szlifowanie talentu podczas warsztatów prowadzonych przez najlepszych muzyków zjeżdżających nawet spoza Europy. Do wykładowców klas mistrzowskich należą: Bartłomiej Nizioł, Xiaoming Wang, David Greenless, Aleksander Neustroev i Dariusz Mizera. Master Class to najmłodsze, a jednocześnie największe muzyczne „dziecko” miasta.
Izabela Kozak, zdjęcie z archiwum Master Class.
Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny Bukowińskie Spotkania
Co roku od dwudziestu trzech lat, również w wakacje, odbywa się Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny Bukowińskie Spotkania. Prezentują się na nim grupy etniczne i narodowe Bukowiny tworzące zróżnicowaną gamę kulturową. Wachlarz zespołów ludowych, grup śpiewaczych, kapel folklorystycznych i tanecznych jest ogromny. Artyści przyciągają muzyką i barwnymi strojami nie tylko miłośników, ale i ciekawskich słuchaczy. Bukowińscy muzycy promują swoją kulturę oraz integrują się z polską publicznością. Głównym celem festiwalu jest ochrona bukowińskiego folkloru, nie tylko na samej Bukowinie, lecz także wśród bukowińskich emigrantów – w Polsce, Niemczech, Serbii, na Słowacji i Węgrzech. Piła jest drugim polskim miastem obok Jastrowia, w którym przebiegają spotkania z tą kulturą. Impreza trwa kilka dni i rozpoczyna się barwnym korowodem uczestników festiwalu, a koncerty odbywają się w różnych punktach miasta.
Blues Express
Elementem wyróżniającym Piłę i na stałe wpisanym w jej tradycję jest z całą pewnością Blues Express. To jedyny bluesowy festiwal organizowany na wsi w Zakrzewie, położonej przy linii kolejowej Piła – Chojnice. Pociąg Blues Expressu wyrusza zawsze w wakacje. Początkiem jego drogi jest Poznań, a kresem – Zakrzewo. Piła jest jedną ze stacji na trasie pociągu. Blues Express w tym roku odbędzie się już po raz dwudziesty.
Autor zdjęcia: Zbigniew Klipow.
KOGO POSŁUCHAĆ?
Pilska Orkiestra Klasyczna
Pod koniec lat 70. Piła jako młode miasto wojewódzkie zapragnęła mieć profesjonalną orkiestrę. Przynajmniej taki był zamysł ówczesnych władz. Początek był skromny. Kilkunastoosobowy zespół założył sobie ambitne cele, jednak nie osiągnął zbyt wiele. Za to bujnie rozwinęła się za sprawą prężnie wówczas działającego towarzystwa muzycznego, działalność koncertowa wybitnych polskich artystów. Koncertowali tu m.in.: Piotr Paleczny, Halina Czerny-Stefańska, Jerzy Maksymiuk z Polską Orkiestrą Kameralną, Agnieszka Duczmal ze swoim zespołem Amadeus, Filharmonia Poznańska z regularnymi koncertami, w tym także z przeniesionymi koncertami finałowymi konkursu im. Henryka Wieniawskiego. Później nastąpił kryzys ekonomiczny, a ustrój państwa pękł niczym bańka mydlana. Dopiero w 2007 roku pojawił się Adrian Sylwin Mackiewicz i założył, pod patronatem Prezydenta Miasta, Pilską Orkiestrę Klasyczną. Należą do niej doskonali muzycy nie tylko z Piły, ale również z Gdańska, Katowic, Bydgoszczy i Warszawy. Sam maestro to polsko-amerykański dyrygent i skrzypek, postać wybitna i bardzo szanowana w muzycznym środowisku na całym świecie. Repertuar orkiestry rozciąga się od muzyki klasycznej po współczesną. Orkiestra ma już swoich stałych słuchaczy.
A.S. Mackiewicz wraz z orkiestrą, autor zdjęcia: Zbigniew Klipow.
LA FONICA Quartet
Istnieją od 1995 roku. Skład tego kameralnego zespołu tworzą: Sebastian Czaja (skrzypce), Kamila Wiśniewska-Czaja (wiolonczela), Marcin Białkowski (kontrabas), Andrzej Czaja (akordeon). Jak sami mówią, za swoje credo artystyczne przyjęli wykonywanie muzyki popularnej w całym jej spektrum – od hitów muzyki klasycznej aż do współczesnej muzyki rozrywkowej. Koncertują w Polsce i na świecie, zaskarbiając sobie względy publiczności.
Qulturalna młodzież
Szerokie grono młodzieży, jak zresztą można się spodziewać, przyciągają nie skrzypce i fagoty, lecz muzyka rockowa. Największe grono słuchaczy zapewnił sobie rockowo-punkowy zespół Qulturka. Formacja zasłynęła koncertem na znanym festiwalu Top Trendy, natomiast wokalistkę, Joannę Mendykę, widownia poznała już wcześniej jako laureatkę programu Droga do gwiazd. Teraz Qulturka jest najbardziej lubianym przez młode pokolenie pilskim zespołem. Istnieją już siedemnaście lat. Można ich usłyszeć na festiwalach muzyki niezależnej oraz na koncertach klubowych, nie tylko w Pile. Propagują akcję Muzyka przeciwko rasizmowi oraz wspierają wszelkie akcje antyrasistowskie, wolnościowe i ekologiczne.
Jafia Namuel
Tą grupą muzyczną pilanie chętnie się chwalą. Jafia Namuel powstał w Pile w 1994 roku i jest jednym z najważniejszych zespołów reprezentujących reggae. Założył go Dawid Portasz, wokalista i lider grupy, obdarzony głosem o niespotykanej, ciemnej barwie. Zespół tworzy dobrą muzykę z niebanalnymi tekstami, dzięki czemu zdobył uznanie Jamajczyków, czyli tych, którzy znają się na tym gatunku najlepiej.
Gród Staszica jest najlepszym przykładem na to, że o życiu kulturalnym miasta nie świadczy poziom jego urbanizacji czy liczebność mieszkańców. Najłatwiej jest pomyśleć, że skoro miasto jest niewielkie, to nie ma zbyt wiele do zaproponowania. Nic bardziej błędnego! Kultura jest tam, gdzie są ludzie. To oni ją tworzą i o niej decydują.
Mawia się: Prowincja to nie miejsce na mapie, lecz stan umysłu.
Piła jest najlepszym tego dowodem.
——————————————
[1] A.T. Brzeski, W “Cudownym Ogrodzie” wyobraźni, “Fakty Pilskie”, 18.08.2010.
