OD REDAKCJI: Trema jest zjawiskiem powszechnym i egalitarnym – może stwarzać problemy zarówno dorosłym, jak i dzieciom, doświadczonym muzykom i amatorom, dziennikarzom i politykom. Na szczęście na polskim rynku wydawniczym nie brakuje pozycji dogłębnie badających to zjawisko z różnych perspektyw. Wśród nich znaleźć można poważne publikacje naukowe czy też bajki dla dzieci. Zainteresowanym tematem tremy przybliżamy i polecamy 7 książek polskich autorów. Sugerowana literatura z pewnością pomoże małym i dużym poznać oraz zrozumieć złożone mechanizmy tego zjawiska.
Opisy publikacji pochodzą od wydawców.
_____
Dla dużych
- Anna Antonina Nogaj, Urszula Bissinger-Ćwierz, Strategie radzenia sobie z tremą w kształceniu muzycznym oraz w zawodzie muzyka, Difin 2018
W książce czytelnik znajdzie podstawowe informacje o strukturze procesu stresu scenicznego oraz wiele praktycznych wskazówek, jak sobie z nim poradzić, wraz ze szczegółowymi metodami i scenariuszami pozwalającymi na ich samodzielne zastosowanie. Książka napisana została z myślą o koncertujących muzykach, aktywnych nauczycielach muzykach, animatorach edukacji muzycznej, studentach akademii muzycznych i wychowania muzycznego, starszych uczniach szkół muzycznych oraz rodzicach udzielających szeroko rozumianego wsparcia swoim uzdolnionym muzycznie dzieciom.
W poszczególnych rozdziałach książki czytelnik znajdzie odpowiedź na pytanie, jak skutecznie, dzięki zrozumieniu zjawiska tremy, okiełznać stres towarzyszący występom publicznym. Eliminując napięcia wynikające ze złego przygotowania i negatywnego postrzegania występów publicznych, czytelnik-wykonawca będzie mógł odszukać/rozpoznać wiele osobistych zasobów, które pozwolą mu na stosowanie efektywnych metod psychologicznych, przygotowujących do pomyślnego występu publicznego.
- Julia Kaleńska-Rodzaj, Psychologia tremy. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN 2022
Zjawisko tremy z pewnością znane jest każdej osobie występującej publicznie, doświadczamy tego uczucia w najważniejszych dla nas momentach życiowych. Dla większości zawodów problem tremy nie jest tak istotny ze względu na to, że występy publiczne są w nich zjawiskiem okazjonalnym. Natomiast w zawodach artystycznych, wykonawczych umiejętność radzenia sobie z tremą jest często czynnikiem decydującym o możliwości wykonywania zawodu. Książka Julii Kaleńskiej-Rodzaj w przystępny, kompleksowy i nowoczesny sposób wyjaśnia czytelnikom złożone mechanizmy tremy u muzyków.
- Adam Sadowski, Perfekcjonizm i trema u muzyków różnych specjalności, Płocki Instytut Wydawniczy 2020
„Praca oparta jest na nowatorskim i oryginalnym podziale muzyków na cztery specjalności: instrumentaliści, wokaliści, improwizatorzy, teoretycy. Podział ten został dokonany na podstawie szczegółowej analizy sposobu pracy nad utworami muzyków wymienionych specjalności. (…) Wartość poznawcza i aplikacyjna otrzymanych wyników i opracowanych modeli jest nie do przecenienia, mogą być one wykorzystane nie tylko do planowania dalszych badań, ale są także ważne dla psychologii edukacji, psychologii zdolności, psychologii wychowawczej oraz w poradnictwie psychologicznym.”
– Z recenzji prof. dr hab. Wiesławy Limont, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Patrycja Curyło-Sikora, Psychologiczne mechanizmy zdrowia młodzieży uzdolnionej muzycznie w kontekście radzenia sobie z tremą, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie 2021
Celem podjętych w niniejszej książce analiz teoretyczno-empirycznych jest ukazanie tremy w perspektywie psychologii zdrowia i w konsekwencji znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie psychologiczne mechanizmy sprzyjają zdrowiu młodzieży uzdolnionej muzycznie, a jakie mu zagrażają w obliczu sytuacji ekspozycji społecznej.
Dla małych
- Anna Majcherczyk, ilustracje: Kasia Adamek-Chase, Czesio i Trema, BUKA 2023
Pojawia się niezapowiedziana i nieproszona. I bynajmniej nie jest ulubionym gościem w naszym sercu. Tremę zna chyba każdy. A jeśli nie zna, prędzej czy później ją pozna. Czesio spotyka tremę przed koncertem. I odkrywa coraz to nowe jej oblicza. Autorski duet dwóch artystek-przyjaciółek snuje opowieść o nieproszonym gościu w sposób, który zachwyci najbardziej wymagającego czytelnika; lekko, z humorem, oryginalnie, inspirująco. Obrazy i słowa splatają się w urzekającą muzyczno-malarską historię, która skłania do podróży w głąb siebie.
- Małgorzata Jędrzejewska, zilustrowała Joanna Lichtańska, Antoni Pliszko i Trema
Trzydzieści sześć stron w klimacie self-reg, w których czytelnicy znajdą opowiadanie, piękne ilustracje oraz zestaw pytań, które pomogą zarówno poprowadzić rozmowę jak i sprawdzić rozumienie tekstu. Książeczka przeznaczona dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Do domu, na zajęcia logopedyczne, pedagogiczne, psychologiczne, grupowe i indywidualne. Pozycja pomoże poznać tremę, oswoić i znaleźć rozwiązanie.
- Lidia Binek, Trema, stres, lęk. Ćwiczenia do pracy z emocjami dla dzieci i młodzieży, Grupa Wydawnicza Harmonia
Książka powstała z myślą o wszystkich, którzy pracują z dziećmi i młodzieżą. To zbiór gotowych kart pracy, z których mogą korzystać psychologowie, pedagodzy, terapeuci, rodzice i sami uczniowie. Zawarte w publikacji ćwiczenia dotyczą sfery emocjonalnej, związanej z wystąpieniami publicznymi, tremą, stresem i lękiem przed byciem ocenianym.Obejmują następujące tematy: moje emocje, moje zasoby, przygotowanie do występu publicznego, dobre myśli. Ćwiczenia mają na celu wzbudzenie motywacji do głębszych przemyśleń i wglądu w siebie.
