Porwaliśmy się na trochę nietypowe zagranie: przeprowadziliśmy recenzję w formie wywiadu w fomie ankiety! Dlaczego? O co chodzi? Chcieliśmy zadać te same pytania różnym osobom zaangażowanym w polską scenę muzyki elektronicznej po to, żeby porównać ich wypowiedzi. Zobaczyć, w czym są zgodni, a w czym nie do końca. Na podstawie tych czterech krótkich pytań uzyskaliśmy 4 spójne, autonomiczne spojrzenia na scenę elektroniczną. W związku z tym postanowiliśmy prezentować je po kolei – tak, żeby bardziej uwypuklić sylwetki naszych rozmówców. Każdy z nich specjalizuje się w czymś innym – mamy kompozytora, producenta, DJa i blogera. A są to…
DJ Dawid Srokowski (DEES) – Z muzyką elektroniczną związany od młodości. Swoje pierwsze kroki za deckami stawiał w 2000 roku, doskonaląc przez lata umiejętności techniczne oraz zdobywając doświadczenie w różnych stylach muzycznych. Kolekcjoner płyt winylowych i współwłaściciel sklepu internetowego Monoton – Vinyl & CD Records.
I.Czy muzyka elektroniczna jest nowoczesna?
Elektronika od swoich początków była muzyką nowoczesną. Producenci i DJ-e, wykorzystując postęp technologiczny oraz wszystkie z tym związane możliwości, tworzyli nowe gatunki muzyczne, przyczyniając się także do większych przemian społecznych. Tak długo, jak będziemy się rozwijać technologicznie, a co za tym idzie – będą powstawały nowe sprzęty, programy komputerowe i inne nowatorskie rozwiązania, służące do tworzenia oraz prezentacji nowych form muzycznych – tak długo można będzie ją nazywać nowoczesną.
II.Co dzisiaj jest najciekawsze w polskiej muzyce elektronicznej?
Dzisiaj polska scena muzyki elektronicznej niczym nie odstaje od reszty świata. Mamy świetnych artystów działających praktycznie w każdym odłamie elektroniki. Minęły czasy, kiedy z wypiekami na twarzy słuchało się rodaka za granicą, bo teraz jest to rzecz powszechna. Istnieje wiele ciekawych, niezależnych wytwórni, festiwali i innych inicjatyw, które dają sporo możliwości do obcowania z muzyką. Zabawne jest w tym wszystkim narzekanie ludzi, którzy uważają, że nic nie dzieje się w ich mieście – po prostu nie dają sobie szansy na sprawdzenie tego, co się ma pod nosem.
III.Jak najlepiej słuchać (wybranej, najbliższej tobie) muzyki elektronicznej?
Jeśli chodzi o przesłuchiwanie płyt winylowych (głównie mam na myśli EP z ogólnie pojętą muzyką klubową), to robię to w domu, wykonując często inne czynności. Muzyka taneczna najlepszy odbiór ma w klubie i to tam należy się nią delektować. Taki domowy odsłuch ma za zadanie raczej zapoznać się z utworem. Inaczej wygląda sprawa odnośnie albumów. Ich zdecydowanie wolę słuchać w podróży, czy podczas jazdy samochodem. W samochodzie też przesłuchuję większość swoich kaset i płyt CD.
IV.Czy muzyka powinna o coś walczyć?
Może, choć nie musi. Dla mnie muzyka (nie tylko elektroniczna) to przede wszystkim forma rozrywki, odskoczni, czy też wyrażenia lub zabicia pewnych emocji. Jednak, jak pokazały chociażby ostatnie wydarzenia w Gruzji (w maju 2018 r. przed parlamentem w Tbilisi odbyły się protesty przeciwko zamknięciu klubów muzycznych, po brutalnej interwencji policji w jednym z nich – przyp. red.), potrafi ona także być skuteczną bronią w walce o wyższe wartości.
—————-
Radosław Sirko: producent i realizator dźwięku, muzyk, kulturoznawca, teoretyk, doktorant na uniwersytecie artystycznym w poznaniu. stypendysta mkidn, autor filmu pogłos/reverberation, nagrywa i występuje jako duy gebord, współprowadzi label audile snow i współorganizuje cykl imprez umór. współpracuje z glissandem, biurem dźwięku katowice i oramics.
I.Czy muzyka elektroniczna jest nowoczesna?
historycznie rzecz ujmując – tak. chociaż pierwszy instrument elektroniczny (singing arc William Duddella) został wynaleziony w xix wieku, to muzyka elektroniczna jest stosunkowo krótkim rozdziałem w historii muzyki ludzkiej w ogóle. natomiast jeśli nowoczesność rozumieć jako innowacyjność czy tam awangardowość, to już niekoniecznie – istnieją gatunki muzyki elektronicznej, które są mocno skodyfikowane i rządzą się od lat tymi samymi regułami. elektroniczność nie jest więc warunkiem koniecznym nowoczesności, o czym może świadczyć np festiwal avant avant garde
II.Co dzisiaj jest najciekawsze w polskiej muzyce elektronicznej?
podejście niefachowe, beztroskie, niefrasobliwe i samorodne
III.Jak najlepiej słuchać (wybranej, najbliższej tobie) muzyki elektronicznej?
osobiście najlepiej słucha mi się muzyki kiedy nie jestem w żałobie, nocą, w swoim pokojo-studiu, na znanych odsłuchach. chodzi mi o faktyczne słuchanie, czym innym jest zabawa przy muzyce elektronicznej w klubie, którą też oczywiście lubię. bywa również, że tańczę i śpiewam sb do komputera. w każdym razie wydaje mi się, że nie ma sytuacji idealnych i można uświadczyć przełomowego doświadczenia dźwiękowego gdziekolwiek i na jakimkolwiek sprzęcie
IV.Czy muzyka powinna o coś walczyć?
muzyka niczego nie musi, ale jeżeli chce mieć jakiekolwiek znaczenie poza byciem muzyczką, to niech walczy. to zależy od tego/tej, który/a ją tworzy. jeżeli w istnienie muzyki miałaby być wpisana powinność walki o coś, to dobrze by było, żeby walczyła o wolność, tolerancję, równouprawnienie i pokój na ziemi
—————-
Tajemniczy, bezkompromisowy bloger RUMUŃSKI SPEKTRALIZM – sam o sobie pisze tak: “Awangarda, hipopotam, wlewanie kreta do kwiatków, smarowanie ścian pasztetem, relaks, dobra zabawa.”
I.Czy muzyka elektroniczna jest nowoczesna?
Nie.
Muzyka elektroniczna to stary wynalazek. Muzyka popularna to uproszczona wersja tego, co opracowano na akademiach dziesiątki lat wcześniej. Skoro tak, to popularna muzyka elektroniczna jest nurtem podwójnie archaicznym. Dzieła Stockhausena były nowoczesne bardzo dawno temu, trudno zatem, żeby ktoś, kto tworzy ich ludową wersję pięćdziesiąt lat później mógł być nowoczesny.
Tak.
Tak, pod warunkiem, że zamiast o nowoczesności będziemy myśleć o współczesności. Muzyka elektroniczna jest współczesna w tym sensie, że współczesny słuchacz odnajduje się w niej całkiem dobrze. Na tej samej zasadzie współczesna jest muzyka Hildegardy z Bingen i Carlo Gesualdo – łatwo się w niej dzisiejszym ludziom odnaleźć, czują, że jest to coś niezwykle aktualnego. Kiedy słucham proga, albo np. francuskiego baroku, czuję się, jakbym wszedł do skansenu. Bardzo ładnego skansenu, w którym jest mi dobrze, ale nie mam wrażenia, żeby ta muzyka i to, co w pewien niemożliwy do opowiedzenia sposób wyraża, miały ze mną wiele wspólnego. Nie potrafię utożsamić się z twórczością starego King Crimson, chociaż ją uwielbiam. Dużo więcej z siebie znajduję w muzyce Skee Mask, Palmer Eldritch, Jona Hopkinsa, czy kogo tam chcecie. Co nie zmienia faktu, że King Crimson lubię bardziej.
II.Co dzisiaj jest najciekawsze w polskiej muzyce elektronicznej?
To, że jest jej całkiem sporo, że jest dość fajna, że łatwo się do niej dobrać i łatwo się o niej dowiedzieć. Dzięki temu wszystkiemu można poczuć się jak w hippisowskiej Kalifornii lat 60-tych, czyli uwierzyć, że dzieje się wokół nas coś ważnego. Nie mogę wykluczyć, że w rzeczywistości nic ważnego się jednak nie dzieje, ale i tak jest to bardzo miła iluzja.
III.Jak najlepiej słuchać (wybranej, najbliższej Tobie) muzyki elektronicznej?
Nie mam pojęcia.
Mogę powiedzieć tylko, jak samemu jej słucham, zwłaszcza, że słucham jej tak, jak i każdej innej: włączam i słucham. Tyle. Nie skupiam się, nie pamiętam o niczym i nic szczególnego nie czuję, po prostu muzyka gra, a ja ją słyszę. Odnosząc to do tej elektroniki, której ostatnio słucham najczęściej (Basic Channel – BCD-2; Gas – Rausch; Autechre – NTS Session 2), mogę powiedzieć jedynie, że jestem jej bezmyślnym odbiorcą. W ogóle bezmyślność to świetny stan umysłu i polecam go szczerze. Do słuchania muzyki wydaje się idealny. Do wszelkich innych aktywności w zasadzie też.
IV.Czy muzyka powinna o coś walczyć?
Nie. I nawet nie pytam, po co miałaby to robić.
Całkiem niezłym pomysłem jest rozgraniczyć muzykę, od nie-muzyki, która została do muzyki przypisana. Nie zawsze jest sens to robić, ale na ogół jest, więc tak teraz zróbmy. W zdecydowanej większości przypadków muzyka to muzyka i tyle. Odnoszenie jej do jakichkolwiek idei moralnych, politycznych, czy innych nie odnoszących się do muzyki jako takiej, nie jest dla mnie w żadnym stopniu zrozumiałe. To, jak brzmi ostatni album Gas nie odnosi się w żaden sposób ani do etyki, ani do polityki, ani nawet do drzew w lesie, choć do tych ostatnich podobno powinno. I chyba tak samo jest z każdą inną muzyką – odnosi się ona do samej siebie i już. A skoro tak, to trudno, żeby stosując takie narzędzie można było o cokolwiek walczyć. Zresztą to, czy w ogóle walczenie o cokolwiek jest roztropnym pomysłem zostawiam w spokoju, powiem jedynie, że nawet jeżeli tak, to całkiem fajnie byłoby zostawić sobie i takie obszary, które nie mają z tym nic wspólnego.
—————-
Rafał Zapała – jest kompozytorem, pianistą, perkusistą i wykładowcą w Poznańskiej Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego. Specjalizuje się w muzyce współczesnej, elektronicznej i eksperymentalnej. Interesuje go neurofeedback w muzyce, komponuje też w gatunkach glitch artu, sound artu i bio artu.
I.Czy muzyka elektroniczna jest nowoczesna?
Na początku zdefiniujmy termin „muzyka elektroniczna“. Zdefiniujmy go prosto i pojemnie – jako muzykę, w której użyty jest prąd i urządzenia elektroniczne w procesie tworzenia, przetwarzania lub odtwarzania. Czy urządzenia elektryczne i elektroniczne są nowoczesne? Niektóre tak, niektóre już dawno nie. Podobnie jest z muzyką elektroniczną, która ma już swoją klasykę, historię rewolucji i zwrotów, oraz ogromną ilość gatunków i stylów. Ścisły związek z nowymi technologiami powoduję, że muzyka elektroniczna wciąż jeszcze ma szansę i bywa nowoczesna.
II.Co dzisiaj jest najciekawsze w polskiej muzyce elektronicznej?
Nie mam dobrej odpowiedzi na to pytanie – mam jednak kilka luźnych myśli. Myślę, że nie ma istotnej różnicy między muzyką polską a niepolską. Osobiście w muzyce szukam przygód, interesują mnie brzmienia których nie słyszałem i sytuacje muzyczne w których nie byłem – tak rozumiem „nowoczesność“ muzyki. Darzę sympatią scenę post-klubowej elektroniki, szczególnie tą z przymiotnikami „awangardowa“ i „eksperymentalna“ – nie nazwał bym jej jednak nowoczesną. Dzisiaj króluje tu retro-nostalgia, tęsknota za dawnymi muzycznymi rajami. Vaporwave jest sztandarowym przykładem. Również wysmakowane kompozycje powstające w akademickich studiach muzyki elektroakustycznej straciły swój nowatorski potencjał i często są raczej klasyką gatunku. Myślę, że dla muzyki wciąż jeszcze nowoczesne jest nadrabiania zaległości wobec innych sztuk (np. sztuki nowych mediów, sztuk okołotetralnych) i wobec swojej własnej historii. Rewolucje XX wieku w muzyce nie zostały „skonsumowane“ w wielu aspektach. Interesują mnie zjawiska taki jak: włączenie interaktywności do koncertów, intermedialne użycie video, otwarte formy (teraz w nowych formach dzięki internetowi i technologiom mobilnym), użycie sensorów (NIME), artystyczna sonifikacja danych, live coding itp. Dlatego wciąż więcej ciekawych rzeczy znajduję na koncertach „muzyki nowej“ niż w undergoundowych klubach. Dość uważnie przyglądam się też nowinkom związanym z kulturą cyfrową jak np. post-internet, asmr, black midi itp.
III.Jak najlepiej słuchać (wybranej, najbliższej Tobie) muzyki elektronicznej?
Lubię słuchać muzyki (również elektronicznej) uważnie, nie robiąc w tym czasie nic innego. Bardzo lubię też słuchać muzyki, równocześnie grając, współtworząc ją.
IV.Czy muzyka powinna o coś walczyć?
Nie użyłbym słowa „powinna“. Myślę że muzyka jest brzmiącą metaforą rzeczywistości (niezależnie od tego, jak tę rzeczywistości sobie definiujemy). Może być metaforą abstrakcyjnych nauk, zjawisk techno-natury, ludzkich emocji czy wierzeń. Może być też narzędziem walki, katalizatorem zmiany itp. Lubię kiedy tak jest.
———————————-
Spis treści numeru Elektryfikacja :
Felietony:
Robert Gogol, Oskubany Kaczan (o duchowości w muzyce elektronicznej)
Monika Winnicka, Technika Foley
Wywiady
Wojtek Krzyżanowski, Motor napędowy [memy]. Wywiad z Ehh hahah
Wojtek Krzyżanowski, Post-punk, elektronika lat 80., internet – wywiad z zespołem Niemoc
Recenzje
Dobrochna Zalas, Rumuński Spektralizm, Rafał Zapała, Dawid Srokowski, Radosław Sirko, Wojtek Krzyżanowski, Elektronika PL – metarecenzja
Wojtek Krzyżanowski, Cyber-surrealizm
Publikacje
Edukatornia
Dobrochna Zalas, Czy opera może się jeszcze odegrać?
Sebastian Dembski, „Technologia nie jest zła ani dobra, nie jest też neutralna.”
Kosmopolita
Mikołaj Kierski, Lua Preta – afrykański ogień
Luiza Sadowska, Nam June Paik, interactive art
Rekomendacje
Hubert Karmiński, Toruńska scena muzyczna
Natalia Chylińska, W przestrzeni. Wokół muzyki elektronicznej
Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Kultura – Interwencje 2018
